آثار ایرانی فهرست افتخار دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان

 نمایشگاه آثار ایرانی فهرست افتخار دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان 2012 - 1974

 آماده سازی نمایشگاه : هاله عظیمی  

فهرست افتخار دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان IBBY فهرستی از آثار برجسته و برگزیده و تازه منتشر شده ای است که دو سال یک بار، به منظور تجلیل از نویسندگان، تصویرگران و مترجمان کشورهای عضو IBBY ارائه می شود. گزینش آثار، توسط شعبه های ملی دفتر صورت می گیرد. بدین ترتیب که از شعبه های ملی دعوت می شود کتاب هایی از کشور خود را که برای انتشار به سایر زبان ها قابل توصیه باشند، به همراه ویژگی های آن، جهت معرفی در فهرست برگزینند. هر کشور می تواند در زمینه های تألیف، تصویر و ترجمه، یک عنوان کتاب معرفی کند. در خصوص کشورهایی که سابقه ی تولید مستمر و قابل ملاحظه کتاب کودک به بیش از یک زبان دارند، امکان معرفی یک تا سه کتاب به زبان های مختلف در زمینه تألیف و ترجمه وجود دارد. 

فهرست افتخار، یکی از مهم ترین فعالیت های IBBY به شمار می آید. فرآیند گزینش آثار، فرصت مغتنمی برای بسیاری از شعبه های ملی است که به طور مستمر به بررسی و بازنگری وضعیت تولید کتاب های کودک و نوجوان در کشورشان بپردازند. علاوه بر این، گزینش آثار و ارائه آن ها در فهرست افتخار، موقعیتی منحصر به فرد برای کشورهای عضو به ویژه کشورهایی که زبان آن ها چندان شناخته شده نیست ،ایجاد می کند. تا بتوانند آثار خود را به مخاطبانی از سراسر جهان معرفی کنند. کتاب های فهرست افتخار در کنفرانس ها و نمایشگاه های کتاب در بسیاری از کشورهای جهان به نمایش گذاشته می شود. 

از سال 1965 تاکنون، هر دو سال یک بار یک فهرست افتخار به چاپ رسیده است. این فهرست در ابتدا، "فهرست افتخار هانس کریستین اندرسن" نامیده شد. زیرا گزینش کتاب های آن به تشخیص همان هیأت داورانی صورت می گرفت که عهده دار انتخاب کاندیدها و برندگان جایزه اندرسن بودند.
تا قبل از سال 1974، کتاب های فهرست افتخار تحت یک مقوله یعنی کتاب خوب در حوزه تألیف ارائه می شد. از آن پس دو مقوله ی دیگر به حوزه تألیف افزوده شد: تصویر در سال 1974 و ترجمه در سال 1978. به این ترتیب زمینه ی کار شعبه های ملی که از آن زمان نقش هیأت داوری را به عهده گرفته بودند، وسعت یافت. در سال 1980 نام فهرست افتخار اندرسن به فهرست افتخار IBBY تغییر یافت.
اولین فهرست افتخاری که در 1956 منتشر شد، شامل 15 عنوان کتاب از 12 کشور بود، حال آن که فهرست 2010 مشتمل بر 164 عنوان از 54 کشور و به 44 زبان مختلف است و در بخش ترجمه عنوان های متعددی به زبان های اقلیت به چشم می خورد. 

فهرست افتخار IBBY از چند بخش تشکیل شده است: 1- مقدمه، 2- اطلاعات کتاب شناختی، چکیده آثار در بخش های تألیف، تصویر و ترجمه و شرح حال پدیدآورنده ی اثر: از سال 1998 تصویر روی جلد هر کتاب به همراه کلیدواژه های هر اثر آمده است و در سال 2002، تصاویر روی جلد کتاب ها به صورت رنگی چاپ شده است. 3- نمایه نام تصویرگر، نویسنده، مترجم، ناشر و نیز نمایه موضوعی آثار.
اکنون فهرست افتخار IBBY هر دو سال یک بار به زبان های مختلف ترجمه می شود و شمار روزافزونی از مردم دنیا به آن دسترسی دارند یکی از شیوه های دستیابی به این فهرست، شبکه ی اینترنت است.
شورای کتاب کودک به عنوان شعبه ی ایرانی IBBY برای نخستین بار در سال 1974 در حوزه ی تألیف و تصویر و پس از آن در سال 1978 در حوزه ی ترجمه نیز آثار برگزیده ی خود را به دفتر معرفی کرده است. 

نمایشگاه حاضر شامل 51 کتاب است که در سال های 1974 تا 2012 در حوزه های تالیف (20) ، ترجمه (14) ، و تصویر (17) به عنوان آثار برگزیده به دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان معرفی شده است. اطلاعات کتاب شناختی این آثار در سه حوزه ی تألیف، تصویر و ترجمه به ترتیب زیر است:


تألیف
1974 بیضایی، بهرام. حقیقت و مرد دانا. نقاش مرتضی ممیز. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1351. 48 ص. (ج – د)
1976 قاضی نور، قدسی، نویسنده و تصویرگر. آرزو. تهران: غنچه، 1352. 12 ص. (ب – ج)
1978 لطفی، شکور. سرگذشت چمنزار بزرگ. نقاش فوزی تهرانی. تهران: رادیو تلویزیون ملی ایران، 1354. 21 ص. (ب – ج)
1980 خاکسار، نسیم. اگر آدم ها همدیگر را دوست بدارند. تهران: جهان کتاب، 1357. 31 ص. (د)
1982 مرادی کرمانی، هوشنگ. بچه های قالیباف خانه. تهران: کتاب سحاب، 1358. 91 ص. (ج – د)
1984 مرادی کرمانی، هوشنگ. نخل. تهران: کتاب سحاب، 1361. 103 ص. (ج – د)
1986 کشکولی، مهدخت. رسم ما، سهم ما. نقاشی از سیمین شهروان. تهران: فاطمی، واژه، 1363. 33 ص. (ج – د)
1988 رحیمی، فریدون. خواب ها پر از کبوتر و بادبادک است. نقاشی از نیره تقوی. تهران: امیرکبیر، کتاب های شکوفه، 1365. 46 ص. (د)
1990 دولت آبادی،‌ محمود. آهوی بخت من گزل. تهران: نشر چشمه، 1367. 36 ص. (د)
1992 نیری، صفورا. سرخ و صورتی. تصاویر از ابوالفضل همتی آهویی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1369. 31 ص. (الف – ب)
1994 محمدی،‌ محمدهادی. امپراطور سیب زمینی چهارم. تصویرگر هومن مرتضوی. تهران: نشر قطره، 1370. 212 ص. (د)
1996 یوسفی، محمدرضا. حسنی به مکتب نمی رفت و 19 مثل و متل دیگر. تصویرگر کاظم طلایی. تهران: قدیانی، کتاب های بنفشه، 1373. 88 ص. (ب – ج)
1998 یوسفی، محمدرضا. ستاره ای به نام غول. تهران: قدیانی، کتاب های بنفشه، 1375. 2 ج. (د)
2000 مزینانی، محمدکاظم. سوار سوم. تصویرگر محمدرضا لواسانی. تهران: نشر پیدایش، 1376. 96 ص. (د)
2002 غریب پور، بهروز. افسانه تنبل قهرمان. فیلمنامه برای کودکان و نوجوانان. تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی، 1378. 104 ص. (د)
2004 شمس، محمدرضا. دیوانه و چاه. تصویرگر پژمان رحیمی زاده. تهران: نشر حنانه، 1380، 63 ص، (د)
2006 اکبرپور، احمد. امپراطور کلمات. تهران: نشر پیدایش، 1382. 96 ص. (د)
2008 آرین، آرمان. پارسیان و من، 3 جلد. تهران: نشر موج، 1384. 752 ص. (د و ه)
2010 نظرآهاری، عرفان. من هشتمین آن هفت نفرم. تصویرگر سحر بردایی. تهران: نشر صابرین، 1386. 60 ص. (د)
2012 خانیان، جمشید ،طبقه ی هفتم غربی. تهران: نشر افق، ۱۳۸۷. ۷۹ ص. (د)

تصویر
1974 آزاد، م، روایتگر. زال و سیمرغ. نقاش نورالدین زرین کلک. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1351. 24 ص. (ب – ج)
1976 زرین کلک، نورالدین، نویسنده و نقاش. وقتی که من بچه بودم. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1353. 23 ص. (الف – ب)
1978 کشکولی، مه دخت. افسانه باران در ایران. نقاشی از حسین محجوبی. تهران: رادیو تلویزیون ملی ایران، 1355. 31 ص. (ج – د)
1980 یوشیج، نیما. افسانه. به کوشش سیروس طاهباز، نقاشی از بهمن دادخواه. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1357. 38 ص. (د)
1982
1984
1986 کشکولی،‌ مه دخت. رسم ما سهم ما. نقاشی از سیمین شهروان. تهران: فاطمی، واژه، 1363. 33 ص. (الف – ب)
1988 تقی، شکوفه. زیباترین آواز. نقاشی از نیره تقوی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1365. 16 ص. (الف – ب)
1990 حافظه، شمس الدین محمد. شش غزل از حافظ. تصویرگر بهرام خائف. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1367. 13 ص. (د – هـ)
1992 نیر، صفورا. سرخ و صورتی. تصاویر از ابوالفضل همتی آهویی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1369. 31 ص. (الف – ب)
1994 گل محمدی، فیروزه، روایتگر و تصویرگر. شغالی که در غم رنگ افتاد. تهران: سروش، 1371. 24 ص. (د)
1996 محمدی، محمدهادی. افسانه درخت خرما و بزی. بازآفرینی از افسانه منظم درخت آسوریگ؛ نقاش سارا ایروانی. مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی، 1373. 16 ص. (ب)
1998 رازق پناه، ویولت. قصه های من و مامان. نقاش ویدا لشگری فرهادی. تهران: کتاب آفتاب گردان، 1375. 2 ج. (الف – ب)
2000
2002 خائف، بهرام. نویسنده و تصویرگر. دنیای رنگین کمان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1379. 24 ص. (ب)
2004 شمس، محمدرضا. دیوانه و چاه. تصویرگر پژمان رحیمی زاده. تهران: نشر حنانه، 1380، 63 ص، (د)
2006 شفیعی، فرشید(نویسنده و تصویرگر). شهرزاد و بچه های قصه گو.. تهران: نشر شباویز، 1381. 16 ص. (ج)
2008 اکبرپور، احمد. شب به خیر فرمانده. تصویرگر مرتضی زاهدی. تهران: یونیسف (صندوق کودکان سازمان ملل متحد) واحد انتشارات، 1383. 24 ص. (ج)
2010 اکرمی، جمال الدین. روباه دم بریده. تصویرگر علی بوذری. تهران: نشر شباویز، 1385. 36 ص. (ب و ج)
2012 سیدآبادی، علی اصغر ،خرس دانا چرا به این روز افتاده بود؟ قصه های شیرین مغزدار. تصویرگر: علیرضا گلدوزیان. تهران: نشر افق، ١٣٨٨. برای ٨ تا ١٢ سال

ترجمه
1978 دوسنت اگزوپری، آنتوان. شازده کوچولو. ترجمه محمد قاضی. تهران: امیرکبیر، کتاب های طلایی، 1350. 96 ص. (د)
1980
1982
1984
1986 باک، پرل یس. موج بزرگ. ترجمه ثریا قزل ایاغ. تهران: فاطمی، واژه، 1363. 71 ص. (د)
1988 انده،‌ میشل. مومو. ترجمه محمد زرین بال. تهران: ابتکار، 1363. 317 ص. (د – هـ)
1990
1992 انده، میشل. داستان بی پایان. ترجمه شیرین بین احمد. تهران: نشر روز، 1368. 603 ص. (ج – د)
1994 چیچک اوغلو، فریده. نگذار به بادبادک ها شلیک کنند. ترجمه فرهاد سخا. تهران: مترجمف 1370. 143 ص. (ج – د)
1996 فاکس، پائولا. گربه یک چشم. ترجمه پروین علی پور. تهران: سروش، 1371. 179 ص. (د)
1998 ترلو، یان. زمستان درجنگ. ترجمه حسین ابراهیمی(الوند). تهران: سروش،1373. 208ص. (د – هـ)
2000 تاهان، مالبا. مردی که می شمرد. تصویرگر پاتریشیارید باکوئرو؛ مترجم علیرضا توکلی صابری. تهران: محراب قلم، 1376. 216 ص. (د)
2002 سکر، لوئیس. آخرین گودال. مترجم حسین ابراهیمی (الوند). تهران: قدیانی کتاب های بنفشه، 1379. 280 ص. (د)
2004 لاو، لی وارد. صد و یک راه برای ذله کردن پدر و مادرها. ترجمه بهزاد یزدانی. تهران: نشر هرمس، کیمیا، 1380. 236 ص، (د)
2006 کشمن، کارن. دستیار ماما. ترجمه مریم واعظی و نسرین وکیلی. تهران: نشر گلبان، 1381. 125 ص. (د)
2008 ویسکانتی، گوییدو؛ مترسک عاشق. ترجمه نیلوفر تیموریان، تصویرگر جوانا ازمالا. تهران: نشر ایران بان، 1382. 24 ص. (ب و ج)
2010 لوری، لوییس. پرنیان و پسرک.ترجه کیوان عبیدی آشتیانی. تهران: نشر افق، 1386. 167 ص. (د)
2012 لموند، دیوید. چشم بهشتی. ترجمه نسرین وکیلی. تهران: آفرینگان، 1387. 263ص
 

منبع: شورای کتاب کودک