آیا کتاب‌های شنیداری برای کودکان مفیدند؟
آیا کتاب‌های شنیداری برای کودکان مفیدند؟
مترجم: لیلا پیرعلی‌همدانی
آیا استفاده از کتاب‌های شنیداری، مهارت یادگیری و توانایی خواندن را در کودک‌تان بالا می‌برد؟
کتاب‌های شنیداری کودکان روی سی‌دی اوایل این شک را برای‌ام ایجاد می‌کرد که آیا بعد از شنیدن کتاب میتوان گفت واقعا کتاب خوانده شده است؟ مادری مثل من که معلم انگلیسی است، نمی‌گوید خودش تمایل دارد خواننده‌ی داستان برای کودکان باشد، چون من کاملا به اهمیت خواندن آگاهم و همیشه سعی می‌کنم داستان را به فرزندم و شاگردانم که عاشق خواندن هستند بفهمانم. اما هنوز نمی‌دانم اگر اشتباهی در این بین بکنم، بعدا چگونه می‌توانم متوجه اشتباهم شوم.
برایم جالب بود وقتی فهمیدم که کتاب‌های شنیداری چطور به ارتقاء خواندن کودک، کمک میکند.
کودکان با شنیدن کتاب‌های شنیداری، شانس آشنایی شنیداری با زبان دارند و در نتیجه این موقعیت برای آنها فراهم میشود که استفاده صحیح از دستور زبان و تلفظ صحیح کلمات جدید یا مشکل را یاد بگیرند.
فایده دیگر کتاب‌های شنیداری این است که فضای خالی بین فهمیدن و درک مطلب را برای بچه‌های کوچک‌تر پر میکند چون برای آنها درک متن مهم‌تر از خواندن است. اکثر بچه‌هایی که خواندن بلد نیستند یا توانایی خوب خواندن ندارند، از این ناتوانی رنج میبرند. اجازه خواندن با کتاب شنیداری از رنج بچه در خواندن می‌کاهد و او حس میکند که واقعا دارد کتاب را می‌خواند. فایده‌اش در این است که چون بچه خواندن را از سنین پایین آغاز کرده است، مادام‌العمر عاشق کتاب میشود.
پر واضح است که کمترین فایده‌ی گوش دادن به این داستان‌ها، بالا بردن مهارت شنیداری فرزندمان است. بیش از نیمی از یادگیری یا کسب اطلاعات ما از طریق شنیدن است. خود من هم واقعا تا حالا به این موضوع این‌طور فکر نکرده بودم. اگر بچه‌ها فقط به کتاب‌های شنیداری با سی‌دی یا نوار کاست گوش دهند، تمرکزشان بالا میرود و شنونده‌ی بهتری میشوند و در نتیجه بهتر یاد می‌گیرند. کمی به این موضوع فکر کنید که تا چندی پیش تلویزیون و رادیو به عنوان سرگرمی در خانه‌ها وجود نداشت. من در آفریقای جنوبی بزرگ شدم (تلویزیون از اوایل دهه‌ی۷۰ به آنجا آمد) و هنوز داستان عصر یکشنبه را که رادیو پخش می‌کرد، به‌خاطر دارم. گوش کردن به داستان هنوز بهترین راه برای گذراندن یک زمان مفید در کنار خانواده به حساب می‌آید و بهترین راه برای ارتقاء مهارت مکالمه‌ی فرزندمان و تشویقی برای یادگیری این مهارت است.
قصه‌گویان کتاب‌های شنیداری اغلب داستان‌ها را با صدایی متفاوت، همراه موسیقی و طنین دل‌نشینی به خانه‌مان می‌آورند. بچه‌ها تشویق میشوند تا آن فضای داستان را تصور کنند و در نقاشی‌های‌شان تصویر شخصیت‌ها‌ی داستانی و مکان‌هایی که داستان در آنها اتفاق می‌افتد، بکشند. تاثیر کلی آن یک سرگرمی و تفریح است که ارتباط مستقیم با کتاب خواندن دارد. این مزیتی است برای والدینی که تمایلی به خواندن کتاب برای فرزندشان ندارند.
با توجه به گزارش ماموران آمارِ «کشوری کتاب‌خوان داشته باشیم»، مهمترین و موفق‌ترین شرط برای بالا بردن سطح دانش بچه‌ها خواندن کتاب با صدای بلند برای آنهاست، اگرچه با تغییرات زندگی اجتماعی والدین وقت کمتری برای انجام این کار دارند.
زمانی که وقت نداریم و باید کاری را انجام دهیم نه تنها اغلب دچار چالش می‌شویم بلکه در آخر در انجام آن امر نیز موفق نیستم. کتاب‌های شنیداری می‌توانند زنگ تفریحی باشند برای والدینی که از خواندن کتاب برای بچه‌های‌شان خسته شده‌اند. بهترین راه این است که در پایان روز با آرامش فرزندمان را بغل کنیم و با او به داستان گوش کنیم.
منبع: شهر کتاب
50 درصد کودکان پایتخت زیر خط فقر
به گفته این پژوهشگر اجتماعی در آن زمان سازمان‌های غیردولتی در رابطه با مسائل کودکان بیشتر فعال بودند و این مسائل را بیشتر پوشش می‌دادند و انجمن‌ها تحرک بیشتری داشتند اما امروز با وجود همه محدودیت‌ها گزارش‌های کودک‌آزاری بیشتر شده است.
میزان خشونت در کشور رو به افزایش است
مدنی گفت: شاخص‌های خشونت روز به روز در کشور افزایش یافته است و اولین گروهی که در معرض خشونت قرار می‌گیرند کسانی هستند که امکان دفاع کمتری دارند که این گروه اول کودکان و بعد زنان هستند.
او با بیان اینکه کودک‌آزاری بیشتر در خانواده‌های فقیر رخ می‌دهد، تصریح کرد: یکی از علل مهم کودک‌آزاری فقر و نابرابری است و در خانواده‌های فقیر وقوع کودک‌آزاری بیشتر گزارش میشود. وضعیت فقر و نابرابری در کشور بسیار نامطلوب است و طی هفت یا هشت سال گذشته کشور به سوی فقر و نابرابری بیشتری هم سوق پیدا کرده است.
به گفته مدنی 47 درصد خانواده‌های زن‌سرپرست دارای مشاغل رسمی و 53 درصد خانواده‌های زن‌سرپرست دارای مشاغل غیررسمی هستند و در خانواده‌های زن‌سرپرستی که سرپرست خانوار شغل غیررسمی دارد 61 درصد کودکان زیر خط فقر و در خانواده‌های زن‌سرپرستی که سرپرست خانوار شغل رسمی دارد 22 درصد کودکان زیر خط فقر زندگی می‌کنند. همچنین در خانواده‌های مرد سرپرستی که سرپرست خانوار شغل غیررسمی دارد 44 درصد بچه‌ها زیر خط فقر و در خانواده‌های مردسرپرستی که سرپرست خانوار شغل رسمی دارد 12 درصد بچه‌ها زیر خط فقر هستند و این آمارها نشان از آن دارد که در کشور ما کودکان زیادی هستند که به خاطر فقر در معرض کودک‌آزاری قرار دارند.
این پژوهشگر اجتماعی ادامه داد: هرچه تحصیلات خانواده کمتر باشد، سرپرست خانواده سن کمتری داشته باشد احتمال کودک‌آزاری در آن خانواده بیشتر است.
او تعداد زیاد فرزندان در خانواده‌های فقیر را یکی دیگر از دلایل کودک‌آزاری در خانواده‌ها دانست و گفت: سیاست‌های تشویقی دولت برای فرزندآوری باعث میشود تعداد کودکان فقیری که در معرض کودک‌آزاری قرار می‌گیرند، افزایش یابد.
50 درصد کودکان تهران زیر خط فقر زندگی می‌کنند
مدنی گفت: بر اساس تحقیقی که بر روی شهر تهران انجام شده است 50 درصد کودکان در تهران زیر خط فقر زندگی می‌کنند و بر اساس این تحقیق کمترین کودکان فقیر در منطقه 3 زندگی می‌کنند یعنی حدود 15 درصد کودکان منطقه 3 فقیر هستند و بیشترین کودکان فقیر در منطقه 19 روزگار می‌گذرانند یعنی حدود 65 درصد کودکان این منطقه فقیر هستند و گزارش‌ها کودک‌آزاری هم نشان از آن دارد که بیشتر کودک‌آزاری‌های تهران در مناطق جنوبی و حاشیه‌ای پایتخت رخ می‌دهد.
همچنین بر اساس این گزارش 30 درصد کودکان منطقه یک، 20 درصد کودکان منطقه 6 و 61 درصد کودکان منطقه 15 فقیر هستند.
این پژوهشگر اجتماعی گفت: تحقیقات نشان می‌دهد در سالهای اخیر وضعیت اقتصادی کشور بدتر شده و تعداد بیشتری از افراد زیر خط فقر زندگی می‌کنند و این خود میتواند زمینه‌ساز افزایش کودک‌آزاری در کشور باشد.
او ادامه داد: بر اساس تحقیقی که در سال 78 در تهران انجام شده است 17 مورد کودک‌آزاری در پزشکی قانونی تهران گزارش شده که مربوط به خانواده‌های فقیر و سطح اقتصادی پایین بوده است. همچنین بر اساس تحقیقی که در سال 86 در اهواز انجام شده است و دو هزار نمونه داشته است بیشتر کودکانی که مورد آزار قرار گرفته‌اند کودکان فقیر بوده‌اند.
مدنی بیان کرد: همچنین تحقیقات نشان داده است کودکانی که در خانه‌های استیجاری زندگی می‌کنند نسبت به کودکانی که خانواده‌های آنها صاحبخانه هستند بیشتر در معرض کودک‌آزاری هستند. همچنین هرچه خانه کوچک‌تر باشد و فضای کمتری در اختیار کودکان باشد و اتاق اختصاصی نداشته باشند بیشتر مورد کودک‌آزاری قرار می‌گیرند و همچنین این کودکان بیشتر مورد آزار جنسی پدر قرار گرفته‌اند.
مدنی معتقد است محل سکونت خانواده هم بر آمارهای کودک‌آزاری تاثیر دارد. خانواده‌هایی که در مناطق جنوبی شهر یا در حاشیه‌های شهر زندگی می‌کنند بیشتر کودکان خود را مورد آزار قرار می‌دهند و از آنجایی که وضعیت اقتصادی جامعه روز به روز بدتر میشود و کرایه‌خانه‌ها هم افزایش پیدا میکند تعداد بیشتری از خانواده‌ها برای زندگی به مناطق جنوبی و حاشیه‌ای شهر‌ها می‌روند و این خود میتواند عاملی برای تشدید کودک‌آزاری در کشور باشد به طوری که 60 درصد از نمونه‌هایی که مورد کودک‌آزاری قرار گرفته‌اند در مناطق جنوبی تهران ساکن بوده‌اند.
او ادامه داد: وضعیت اشتغال سرپرست خانوار نیز در میزان کودک‌آزاری تاثیر داشته است. در خانواده‌هایی که سرپرست خانوار بیکار بوده یا درآمد اندکی داشته، کودک‌آزاری بیشتر اتفاق افتاده است.
افزایش طلاق افزایش کودک‌آزاری را به دنبال دارد
مدنی تصریح کرد: عامل دیگری که باعث افزایش کودک‌آزاری در کشور شده است، افزایش طلاق است زیرا بچه‌های طلاق بیشتر در معرض کودک‌آزاری قرار می‌گیرند. این روزها هم در کشور آمار طلاق آنقدر بالا رفته که دیگر آمار طلاق جزء آمار محرمانه به حساب می‌آید و سازمان ثبت احوال مانند سالهای گذشته آمار دقیق و درستی از ازدواج و طلاق منتشر نمی‌کند.
این پژوهشگر اجتماعی افزود: در سال 84، 84 هزار طلاق در کشور به وقوع پیوسته است و در سال 89، 137 هزار طلاق یعنی طی پنج سال، 5/37 درصد افزایش طلاق در کشور داشته‌ایم. یعنی در هر سال به طور متوسط 7 تا 8 درصد رشد آمار طلاق بوده است این در حالی است که رشد جمعیت سالیانه حدود یک تا دو درصد است. وقتی شاهد افزایش رشد طلاق در کشور هستیم، باید انتظار داشته باشیم که کودکان بیشتری در معرض کودک‌آزاری قرار بگیرند.
او گفت: عامل دیگری که در افزایش کودک‌آزاری تاثیر دارد، اعتیاد است. شواهد نشان می‌دهد در بیشتر مواردی که کودک‌آزاری اتفاق افتاده است، حداقل یک معتاد در خانواده وجود داشته است. بر اساس برآوردهای رسمی، دو میلیون معتاد دائمی و تفننی در کشور وجود دارند و بر اساس اظهارنظر کارشناسان تعداد معتادان کشور حدود پنج میلیون نفر است. اگر فرض بگیریم از این تعداد معتاد حدود 5/2 تا 3 میلیون نفر سرپرست خانوار باشند، بنابراین فرزندان این خانواده‌ها در معرض کودک‌آزاری قرار دارند.
آمار قتل در ایران به آمار قتل در جهان نزدیک میشود
به گفته مدنی وقتی در جامعه‌ای خشونت افزایش پیدا میکند، کودک‌آزاری هم در آن جامعه افزایش می‌یابد.
این پژوهشگر اجتماعی تصریح کرد: این روزها آمار تجاوز و جنایت و قتل در کشور افزایش یافته است. مثلاً قتل دختری دانشجو در پل مدیریت که با ضربات چاقو به قتل رسید نمونه‌ای از این موارد است. در سال 80 بر اساس گزارش نیروی انتظامی، 1577پرونده قتل تشکیل شده است در حالی که این میزان در سال 87، به 3164 مورد افزایش یافته است. یعنی تقریباً تعداد قتل در کشور دو برابر شده است. وقوع قتل در کشور، در هر 100 هزار نفر، حدود 5/6 است در حالی که این میزان در اوایل انقلاب حدود 5/2 تا 3 نفر در هر 100 هزار نفر بود بنابراین روند خشونت در کشور رو به افزایش است. میانگین قتل در جهان حدود 5/7 در 100 هزار نفر است و اگر روند همین گونه سیر صعودی داشته باشد تا یکی دو سال آینده ایران هم در تعداد قتل به میانگین جهانی دست پیدا میکند.
پرونده‌های ضرب و جرح در سال 80، 80 هزار نفر و در سال 87 حدود 94 هزار نفر بوده است، چاقوکشی در سال 80، 3800 مورد و در سال 87، 4200 مورد بوده است. بنابراین شواهد و قرائن زیادی وجود دارد که وضعیت خشونت در کشور افزایش پیدا کرده است. مجموعه این عوامل نشان می‌دهد در جامعه‌ای که عوامل کودک‌آزاری در آن افزایش یافته است، امکان کاهش کودک‌آزاری در آن غیرممکن و غیرمعقول است.
بنابراین اینکه این روزها در رسانه‌ها بیشتر شاهد گزارش‌های کودک‌آزاری هستیم، به خاطر این نیست که رسانه‌ها سیاه‌نمایی می‌کنند بلکه به خاطر این است که واقعاً موارد کودک‌آزاری در کشور افزایش یافته است.
همچنین در ایران سن روسپیگری کاهش یافته است و این بسیار خطرناک است و در واقع میتوان گفت همین مساله نیز به نوعی خود از عواقب کودک‌آزاری است.
بر اساس تحقیقی که در سال 86 انجام شده است، 48 درصد کسانی که زیر سن 18 سال وارد بازار تن‌فروشی شده‌اند، در کودکی مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند.
منبع: انجمن حمایت از حقوق کودکان
حقوق بشر با حقوق کودکان آغاز می شود
حقوق بشر با حقوق کودکان آغاز می شود
در اعلامیه جهانی حقوق بشر چنین آمده است که تک تک انسانها سزاوار برخورداری از حقوقی یکسان و اساسی هستند که جزو لاینفک وجود آنهاست. حق برخورداری از "مقام" انسانی به این معناست که هر شخص به خاطر انسان بودن خود شایسته احترام است.
کودکان هم انسان هستند؛ آنها نیز مستحق برخورداری از حقوق اساسی و ابتدایی بشر هستند و شایسته احترامی هستند که تمام اعضای خانواده بزرگ بشری باید از آن بهره مند باشند. این حقوق با رعایت جزئیات و با قاطعیت در این اعلامیه جهانی بیان شده است. علاوه بر این در اعلامیه جهانی حقوق بشر چنین گفته شده است که کودکی دوره ایست که نیازمند رسیدگی و مراقبت ویژه است...
چرا کودکان دارای حقوق هستند؟
تمام کودکان حق دارند که نیازهای اساسی آنها برآورده شود، که نه تنها شامل نیازهای لازم برای بقا و امنیت که شامل حقوقی است که به آنها امکان دهد تا حد توانایی خود به رشد جسمی و ذهنی رسیده و با توجه به سن و میزان رشد خود به عنوان عضوی از جامعه عمل نمایند و به یک شهروند بزرگسال مسئول و علاقمند به امور جامعه تبدیل شوند.
به عبارت دیگر، تعمیم دادن مفاد اعلامیه حقوق بشر به کودکان بنابر نیازهای آنان انجام گرفته است-نیازهایی که باید برای کودکان برآورده شوند تا آنها از دوران کودکی شاد و غنی لذت برده و بتوانند به بزرگسالانی قدرتمند، مستقل، نیک اندیش و مسئول مبدل شوند.
بقا : اولین و مهمترین حق هر کودک، حق بقاست که به معنای برطرف نمودن نیازهای او به غذا، سرپناه، امنیت و مراقبت از سلامتی اوست.
محافظت : کودکان نیازمند حفاظت شدن در مقابل صدمات و آزارهای جسمی و روحی هستند.
پیشرفت : آنهابه تمام آنچه به رشد و پیشرفتشان کمک میکند نیاز دارند. آنها نیازمند خانواده و دوست، عشق و شادی هستند. آنها به هوای تازه و مکانهای امن برای بازی احتیاج دارند. آنها به داستان، موسیقی، مدرسه، کتابخانه و تمام لوازمی که موجب برانگیختن ذهن و قوه یادگیریشان شود نیازمندند. کودکان باید فرهنگ و مذهب خود را بشناسند و آنرا به کاربردند و بیاموزند که نسبت به مظاهر زندگی و طبیعت دچار شگفتی و احترام شوند.
مشارکت : کودکان باید در زندگی خانواده، مدرسه، جامعه و ملت خود سهیم باشند، مسئولیتهایی بر عهده داشته و بتوانند نظریات خود را بر زبان آورند.
از مطالب فوق چنین نتیجه میگیریم که حقوق کودک، برابر با برآوردن نیازهای او است و برای رسیدن به چنین هدفی، اصول و قوانینی به وجود آمده اند که از این قرارند :
نیازهای کودکان باید با توجه به کل وجود کودک، به طور خاص و همراه با رشد و بالندگی او برطرف شود. کودکان از هر نژاد، فرهنگ، مذهب، جنسیت، مقام اجتماعی، توانایی یا سن، باید از تمامی حقوق خود برخوردار باشند.
این قوانین باید با توجه به یگانه بودن هر کودک و نیازهای خاص او و بنابر شرایط سنی، شخصیت و درجه رشد جسمی و ذهنی او انجام شده و مطابق با رشد او تغییر نمایند.
نیازهای کودکانی که محتاج به توجه و رسیدگی ویژه بوده، از جمله دچار ناتوانیهای جسمی و ذهنی یا تواناییهای بیش از حد عادی هستند، باید برآورده شود. دیگر مواردی که شامل این بند میشوند، کودکانی هستند که در شرایط ناگوار از جمله حضور در مناطق جنگی، کمپ آوارگان، تبعیدیان بوده یا مورد آزار قرار گرفته، آسیب دیده یا داغدار هستند، آن دسته از کودکانی که از فقر شدید رنج میبرند یا درگیر بهره کشی و سوء استفاده جنسی بوده، به بیماریهایی نظیر ایدز و مانند آن مبتلا هستند و مواردی از این دست نیز از جمله کودکان نیازمند به توجه خاص به شمار می آیند.
حقوق رشد و بالندگی در مراحل مناسبک کودکان در طی روند رشد و پرورش خود، به امکانات پرورشی متناسب نیاز دارند و باید در هر مرحله از زندگی خود، وظایفی را در راه رسیدن به آن درجه از رشد جسمی و ذهنی به پایان رسانده باشند. آنها در هر مرحله از رشد خود به امکانات و فرصتهای خاص نیاز دارند تا به یادگیری زبان، مهارتهای ارتباطی و حرکتی و توانایی شناخت و درک جهان اطراف خود بپردازند. اگر یک توانایی خاص در آنها وجود ندارد، باید برای جبران آن یاری شوند.
برای مثال یک کودک ناشنوا نیز باید تا قبل از رسیدن به 5 سالگی ، چه به شکل زبان اشاره باشد یا با آموختن تکلم با ابزارهای کمک آموزشی و مانند آن، زبان مادری خود را بیاموزد زیرا این دوره، بهترین سن آموختن زبان به شمار میرود و مغز تمام ارتباطات مورد نیاز برای درک زبان و به کارگیری آن را به وجود می آورد. اگر این دریچه به سوی آموختن بسته باشد، کودک نیازمند توجه ویژه برای رسیدن به درجه دانش همسالان خود است.
رعایت حقوق، امری دو جانبه است : آنچه کودکان باید بیاموزند این است که رعایت حقوق، بخشی از الگوی روابط بشر است و هر کس دارای حقوقی است که ما باید آنرا رعایت کرده و بیاموزیم که هنگام ناسازگاری حق دو طرف، به گفتگو و مذاکره بپردازیم. برای مثال، کودک حق اظهار نظر دارد، اما باید گوش دادن به نظریات دیگران را هم بیاموزد. همانطور که در مقدمه آیین نامه سازمان ملل آمده است:
رشد در محیطی آرامش بخش که منجر به روحیه صلح طلب و حسی از وقار، بردباری، آزادی، برابری و هم بستگی میشود، حق هر کودک است.
سن و توانایی : در نظر گرفتن نظر و تصمیم کودک، حق مسلم اوست که باید با توجه به سن و میزان پختگی او مورد مطالعه قرار بگیرد اما کودک نباید با باری از مسئولیتهایی که حمل آن خارج از حد توانایی اوست، مواجه شود. به عبارت دیگر، کودک حق دارد که در انجام امور خانه و مدرسه و مسئولیتهای گروهی با دیگران سهیم باشد، اما میزان این شراکت باید در حد توانایی او باشد.
کودکانی که به حقوق آنها احترام گذاشته شده و از آن حمایت شده باشد، در بزرگسالی برای حقوق دیگران ارزش قائل خواهند بود.
منبع: کمیته حقوق کودک
علم در خدمت دموکراسی
علم در خدمت دموکراسی
آیا در جهانی که پر از کمبود و کشمکش است، پرداختن به علوم محض عاقلانه است؟ با وجود این همه فقر و فلاکت در این سیاره، چرا پول هنگفتی را خرج ساختن تلسکوپ فضایی «جمیز وب» کنیم تا در پایان این دهه، آن را جایگزین تلسکوپ فضایی هابل سازیم و نخستین ستارگان و کهکشان ها را در کیهان مشاهده کنیم؛ یا کاوشگرهایی بسازیم که مأموریت شان شناسایی جهان های قابل سکونت دیگر است؛ کشفیاتی که هر چند شگفت انگیزند، اما در اینجا، یعنی روی تنها سیاره قابل زندگی به نام زمین، هیچ فایده ملموسی ندارند؟
من ترجیح می دهم روی این موضوع بحث کنم که علوم محض به هیچ گونه توجیه بیرونی نیاز ندارند؛ جست وجوی دانش فقط به خاطر دانش، از شگرف ترین تلاش های خاص نوع بشر است. اما متأسفانه خارج از مرزهای جامعه محدود و بسته متخصصان و مشتاقان دانش، چنین دیدگاهی ممکن است افراطی، نخبه سالارانه و شاید غیرمسئولانه به نظر برسد و حتی می تواند در میان کسانی که حساب شده یا به ناچار اولویت های دیگری را برگزیده اند، نیت های سویی ایجاد کند.
دلیل منطقی که به طور معمول برای صرف سرمایه های ملی در طرح های علمی بزرگ و کوچک عنوان می شود، این است که این طرح ها توان ایجاد زندگی طولانی تر، سالم تر، ایمن تر، خوشایندتر، پر بازده تر و دلچسب تر را برای ما دارند. جدای از این مسأله، علوم (حتی علوم محض) می توانند باعث تقویت پایه های دموکراسی و بهبود مشارکت عمومی در فرآیندهای سیاسی در سرتاسر جهان شوند. به این موضوع کمتر اشاره می شود، حال آنکه توجه بیشتر به آن ضروری است. سواد علمی به دموکراسی انرژی می بخشد و این یکی از فواید جنبی ولی مهم ترویج علم است. آیا این نظر قابل دفاع است؟ من سعی می کنم از آن دفاع کنم.
من دفاعیاتم را با یک مشاهده آغاز می کنم. به طور کلی، در کشورهایی که از لحاظ علمی توانمندترند، پایه های دموکراسی قوی تر است و در کشورهایی که از توان علمی ضعیفی برخوردارند و شیوه های تفکر علمی نفوذ آشکاری در آنها ندارند، دولت ها به شیوه های غیردموکراتیک تا خودکامگی محض گرایش دارند. البته، این موضوع تنها نوعی ارتباط را نشان می دهد نه یک علت را و حتی اگر از این مشاهده بتوان به نوعی رابطه علت و معلول رسید، جهت این ارتباط روشن نیست. انتظار می رود که یک جامعه دموکرات از علم پشتیبانی کند، زیرا علم به عنوان اثر جانبی، رفاه به همراه می آورد و به طور معمول، علم با دموکراسی سازگار است. بنابر این، منطقی به نظر می رسد که یک جامعه علمی از دموکراسی حمایت کند.
فقدان حتی درک علمی ابتدایی، رابطه های مهمی که می تواند بین جوامع برقرار شود را می گسلاند و بنابراین با وخیم کردن نابرابری ها و دامن زدن به کینه توزی ها جامعه جهانی را تهدید می کند. در این حالت پاداش های علم به طور نابرابر توزیع می شود و بر فاصله بین کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه می افزاید. دانایی، توانایی است و هرگاه بخش هایی از جامعه یا کل یک کشور از آن فاصله گیرد، در اغلب موارد، محرومیت از حق رأی و نارضایتی، نتیجه آن است.
درست همانطور که علوم و فناوری های پیشرفته در جای جای جهان در حال رسیدن به اوج شکوفایی اند، جریان های ضد علم نیز در حال شتاب گرفتن هستند و از معجون عجیبی از قشرگری مذهبی،از خود بیگانگی فردی، گرایش های افراطی در زمینه حفظ محیط زیست و حتی عناصر دانش پسامدرن تغذیه می شوند و به پژوهش علمی تحت تأثیر تعصب فرهنگی نگاه می کنند. شما ممکن است بین عدم توجه کافی به علم و گرایش فراوان به عدم تحمل عقاید دیگران، همبستگی عمیقی ببینید. البته، حتی اگر یک چنین همبستگی وجود داشته باشد، این نوعی ارتباط است نه علت.
تفکر نقادانه و دموکراسی
علم چگونه می تواند باعث دموکراسی شود؟ من دو سازوکار پیشنهاد می کنم. نخست، با تغییر شیوه تفکر مردم و دوم، با تغییر تعامل ها میان افراد که جامعه را می سازند. کسانی که سواد علمی بیشتری دارند، در فرآیندهای سیاسی به نحو پرشورتری شرکت می کنند و حتی این امر از خواسته های همیشگی آنان است. به علاوه آنان در این فرآیندها مؤثرتر عمل می کنند. یک چنین تکامل اجتماعی ممکن است آهسته، غیرخطی و نامنظم و حتی گاهی با نتیجه ای معکوس همراه باشد، اما همان طور که تاریخ اتحاد جماهیر شوروی سابق و سایر کشورهای کمونیستی قاره اروپا نشان می دهد، غیرقابل توقف و اجتناب ناپذیر است.
کلید تغییر شیوه تفکر مردم، تفکر نقادانه است، یعنی توانایی استخراج نتایج منطقی یا برعکس تشخیص خلأهای منطقی جهت شناسایی حلقه های عقلانی گسسته در زنجیره ای از روابط علت و معلولی (برای مثال، در وعده های انتخاباتی). علم، قوه تشخیص ما را تقویت می کند؛ روش علمی تفکر ما را قادر می سازد میزان سازگاری حقایق و نظریه ها را با یکدیگر ارزیابی کنیم یا دریابیم شرایط واقعی تا چه میزانی از نظریه های پیشنهادی حمایت می کنند. تفکر نقادانه، اساس روش علمی است. دانستن تفاوت بین حدس و گمان و استنباط و تفاوت بین فرض و برهان می تواند طرز نگرش فرد را عوض کند و یک رأی دهنده را متحول سازد. مهارت های شناختی که به تمیز بین خواست، اعتقاد، امکان، احتمال و امر قطعی کمک می کنند، سلاح های قدرتمندی هستند که می توانند در همه عرصه های زندگی از جمله حیات سیاسی راه گشا باشند.
کلید ایجاد تغییر در تعامل ها میان اعضای یک جامعه، استفاده از علم به عنوان یک عامل وحدت بخش است. من مدیر یک برنامه تلویزیونی با نام «تا مرز حقیقت: علم، معنا و آینده» هستم که برای عموم پخش می شود. در این برنامه، دانشمندان راجع به موضوعات بنیادی بحث و گفت وگو می کنند. من و همه کسانی که در این مجموعه با ما همکاری دارند، از تنوع بینندگان شگفت زده شده ایم. نامه های الکترونیکی بینندگان نشان می دهد که آنان از سطوح آموزشی، جنس، سن، نژاد، طبقه و کیش های مختلفی اند و نقطه مشترک همه آنان، علاقه شدید به موضوعاتی مانند شعور، کیهان شناسی و خلاقیت علمی است. این شواهد تصویری از جامعه متنوعی را نشان می دهند که بسیاری از افراد آن برای شیوه علمی فکر کردن ارزش قائلند. چنین جامعه ای ظرفیت پذیرش و احترام گذاشتن به دیدگاه های سیاسی تکثرگرا را دارد. زیرا اعضای چنین جامعه ای درک می کنند که هیچ دیدگاهی حتی دیدگاه خودشان، نمی تواند در هر شرایطی به طور کامل صحیح باشد. چنین نگرشی، ضرورت دموکراسی است. در حقیقت، با توجه به فاصله ها و حتی شکاف هایی که در دیدگاه های سیاسی جوامع امروزی (چه در یک کشور و چه بین کشورها) وجود دارد، به نظر می رسد زبان مشترک علم، تنها نیرویی است که می تواند زمینه های مشترکی فراهم کند.
کشور وسیع چین را در نظر بگیرید که تحت فشار چالش ها بین ارتقاء سطح علمی و جلوگیری از دموکراسی به سبک غربی است. حتی با در نظر گرفتن پیشرفت های چشمگیری که این کشور پس از اصلاحات ۲۵ سال اخیر داشته، آموزش هنوز هم با محدودیت هایی روبه رو است و بنابراین رهبران چین اعتقاد دارند هنوز زمان انتخابات به شیوه رقابت آزاد فرا نرسیده است. دولتمردان طراز اول چین که عمدتاً از مهندسان با تجربه هستند، نمی خواهند کشاورزان فاقد سواد علمی لازم، سیاست های ملی آنان از جمله توزیع منابع را تعیین کنند. (یک مشاور طراز اول به نحو شیوایی می پرسد آیا کشاورزان بی سواد به کسی رأی می دهند که می خواهد ابرشاهراه های اطلاع رسانی را توسعه ببخشد؟) لوایحی که به طور قطع در درازمدت به نفع چین هستند، نباید در کوتاه مدت، عمومی و مردم پسند شوند. دولتمردان چینی معتقدند که دموکراسی تنها همگام با آموزش (بویژه آموزش علمی) می تواند توسعه یابد. «احیای مجدد چین از طریق علم و آموزش»، شعار مورد علاقه رئیس جمهور پیشین چین جیانگ زمین است. وی بر حمایت از فعالیت های علمی و مخالفت با دموکراسی به شیوه غربی اصرار داشت و پیروان او، سیاست هایش را پیگیری می کنند. به هر حال، باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا سواد علمی باعث رشد دموکراسی خواهد شد یا نه. چگونگی این فرآیند باید جالب باشد.
در کشورهای مسلمان که قرن ها در زمینه علم سرآمد جهان بودند، حرکت نوپایی آغاز شده است تا نشان دهند علم با اسلام سازگار است. یکی از دانشمندانی که خود را وقف جنبش « اسلام و علم» کرده است اعتقاد دارد، آموزش علوم در مدارس مذهبی (حوزه ها) برای ایجاد تغییر در آنها ضروری است.
به هر جهت، من در حمایت از نظرم که سواد علمی پیش نیاز طبیعی دموکراسی سیاسی است، فقط یک مشاهده داستان وار ارایه کردم. اما این نظر قابل آزمایش نیز هست. من یک نمودار ساده از نوع نقاط پراکنده (Scatter) را در نظر دارم که در آن سطح سواد علمی یک کشور روی محور X و میزان دموکراسی سیاسی روی محور Y نمایش داده شده است.
من حدس می زنم که جمع و جور کردن داده های ۱۹۲ کشور جهان به یک نمودار «دونمایی» منجر می شود که بخشی از آن منسجم و بخش دیگر پراکنده خواهد بود. داده های کشورهایی که از جهت علمی و دموکراسی پیشتازند، در گوشه راست و بالایی نمودار (یعنی سطح علمی بالا- دموکراسی قوی) جمع می شوند. من انتظار دارم که بخش دیگر داده ها به صورت نقاط پراکنده ای در سمت چپ و میانه نمودار (یعنی سطح علمی پایین- دموکراسی ضعیف) پخش شوند، زیرا تعداد زیادی از کشورها از لحاظ سطح علمی و دموکراسی از حالت ضعیف تا میانه متغیرند. در این جا، بین سطح علمی و دموکراسی به لحاظ آماری همبستگی ضعیفی مشاهده می شود. به عبارت دیگر، در کشورهای پیشرفته رابطه تنگاتنگی بین سطح علمی و دموکراسی وجود دارد اما در کشورهای دیگر نمی توان به روشنی به چنین نتیجه ای دست پیدا کرد. برای بررسی نظری که مطرح کردم، می توان آزمون بهتری انجام داد؛ تغییرات هر نقطه داده ای را طی زمان و همگام با تحولاتی که کشورها به لحاظ علمی و حکومتی پیدا کرده اند، دنبال کنیم (مطالعه طولی). البته، این کار مشکل عدم همبستگی و روشن نبودن رابطه علت و معلول بین سطح علمی و میزان دموکراسی را در کشورهای توسعه نیافته، حل نمی کند. اگر ما این تغییرات را طی چند دهه دنبال کنیم،همان طور که از گوشه چپ و پایین به گوشه راست و بالای نمودار (یعنی از سطح علمی پایین- دموکراسی ضعیف به سطح علمی بالا- دموکراسی ریشه دار) می رویم، این پرسش برایمان مطرح می شود که خط سیر پیشرفت چگونه خواهد بود؟ من پیش بینی می کنم که خط سیرهای زیادی وجود خواهد داشت. برخی از آنها خطی خواهند بود؛ یعنی علم و دموکراسی همگام با یکدیگر پیشرفت کرده اند. بقیه مسیرها، هندسی یا سیگموئید (مانند حرف S) خواهند بود؛ یعنی عواملی مانند تاریخ، ناآرامی های اجتماعی، مسائل فرهنگی و نیروهای خارجی بر آنها تأثیر گذاشته اند.
قدرت علم
مواردی وجود دارد که به نظر می رسد فرض ارتباط علم و دموکراسی را زیر سؤال می برند. این فرض نمی تواند دستاوردهای علمی نازی ها و شوروی سابق را توجیه کند؛ این دستاوردها در جوامعی شکوفا شدند که از لحاظ دموکراسی ضعیف بودند. عوامل روانی مانند خلاقیت تحت فشار، به خود امید دادن، عزت نفس و جامعه شناسی جمعی نظیر هیستری جمعی و عرق ملی می توانند باعث تلاش همه جانبه برای دستیابی به کشفیات علمی شوند.
من پیشنهاد می کنم که ظهور افرادی مانند « آندره ساخاروف» که یکی از مفاخر شوروی، پدر سلاح های اتمی آنان و از حامیان دموکراسی محسوب می شود، در جامعه دیکتاتوری، اما غنی از علم نوید بخش است و در حقیقت در عصری که دسترسی به اینترنت برای انجام فعالیت های علمی مطلوب و ضروری است، اجتناب ناپذیر است.
این مسأله، معضلی است که رهبران چین با آن مواجهند، به ویژه که پیشرفت های اخیر چین انگیزه های قدرتمندی به آنان بخشیده است. آنان پیش از دستیابی به چنین توسعه ای، دو راه پیش روی خود داشتند: دسترسی آزاد به اینترنت و سرعت بخشیدن به دانش بومی که همراه خود، عناصر بی ثباتی بالقوه ای را وارد جامعه می کرد؛ یا دسترسی محدود با بیشترین ثبات (دولتمردان چینی بر این باورند که این شیوه برای توسعه بی وقفه ضروری است). به خاطر اتخاذ همین شیوه، علم چینی در وضعیت نامساعدی قرار گرفته است، به ویژه که بازار جهانی بی رحم، سرشار از رقابت های تندی است که از دستاوردهای جدید علم نیرو می گیرند و به زمان بسیار حساس اند.
شاید کسی این گونه استدلال کند که تحمیل کردن «علم» به عنوان بالاترین استاندارد تفکر انسانی، سایر عرصه های فکری را کم اهمیت جلوه می دهد و به طور مصنوعی یک شکل از «دانایی» را بر شکل های دیگر «ترجیح» می دهد. علم در واقع می تواند از سایر شکل های بینش متمایز شود، زیرا علم بیش از آن که «مجموعه ای از حقایق و تخصص» باشد، روشی برای اندیشیدن است که بر رشد اجتماعی- سیاسی تأثیر می گذارد. پذیرش این که در بعضی مواقع الهام بر تجزیه و تحلیل پیش می گیرد ( که البته کار ساده ای نیست) باید معیار ارزیابی های اساسی معاملات سیاسی، مناقشات تاریخی، ضوابط اخلاقی، حقیقت مذاهب، معنا و مقصود هنر و موارد مشابه باشد.
درک درست شیوه تفکر علمی به ما امکان می دهد اعتبار مدارک و مستندات را ارزیابی کنیم و به عملی یا غیرعملی بودن نظرات پی ببریم. البته این ادعا به آن معنا نیست که افراد باید از دانش یا «حقیقت» متفاوتی اطلاع داشته باشند، بلکه اگر مردم تفاوت بین برهان و دیدگاه را درک کنند، آنگاه تحمل عقاید دیگران برایشان راحت تر می شود. بدون تردید، برای تأثیر گذاشتن علم بر تحولات سیاسی، علوم انسانی نیز ضروری اند. همان طور که تفکر نقادانه می تواند به پلورالیسم کمک کند، علوم انسانی نیز آن را نیرو می بخشند. وقتی افراد یک جامعه بتوانند فرق میان برهان، احتمال، عقیده و امید را دریابند و عادت انجام کار و فعالیت در آنان نهادینه شود، در اندک زمانی خواهان دموکراسی می شوند و به دموکراسی روی می آورند. البته، دموکراسی پدیده ای است که از فعالیت های سیاسی، آزادی های مذهبی، آزادی اندیشه و نوآوری های هنری و ادبی حمایت می کند.
روح علم
یک نظام سیاسی کاملاً دموکراتیک، به همه شهروندانش حق انتخاب رهبران و نمایندگانشان را می دهد، مسئولیت پذیری متقابل ( پایبندی بودن به قراردادهای اجتماعی) ایجاب می کند که شهروندان با بصیرت و تعهد از حق رأی خود بهره مند شوند. دموکراسی فقط زمانی با موفقیت عمل می کند که شهروندان یک جامعه افرادی آگاه باشند و بتوانند به طور مستقل قضاوت کنند. به همان میزان که آنان تحت تأثیر عوام فریبی، گرایش های کوته فکرانه، تعصب مذهبی یا قومی و میهن پرستی افراطی قرار می گیرند، به همان میزان دموکراسی با موفقیت عمل نخواهد کرد.
نقد باورهای جاری در زمینه های مختلف علم با شک گرایی غیر عیب جویانه طرز نگرش سالمی را برای یک جامعه دموکرات و شکیبا می آفریند. ما در برنامه «تا مرز حقیقت» تلاش می کنیم شرایطی را فراهم سازیم تا عموم مردم در بحث و گفت و گوهایی شرکت کنند که به پژوهش های جاری و آفرینش دستاوردهای علمی و جنبه های فلسفی و اجتماعی آنها مربوط می شوند. وقتی دیدگاه های مخالف (برای مثال، در مورد ماهیت هوشیاری) مطرح می شوند، ما از طرف های مقابل می خواهیم داده هایی که نظر آنان را تأیید می کنند را معرفی کنند یا بپذیرند که در برخی جاها، دیدگاه های شخصی را با شواهد و دلایل پذیرفته شده می آمیزند. روحیه علمی در همه افراد وجود دارد؛ این روحیه فرهنگ ها را با هم مرتبط می سازد، عناصر گوناگون جامعه را به هم پیوند می زند و باعث برقراری ارتباط با زیبایی و تحسین آن و نیز دستاوردهای تازه علم و جهان پیچیده پیرامونمان می شود. علم، ذهن را باز می کند، بر وسعت اندیشه ها می افزاید، همان گونه که تلسکوپ وب و هابل چنین می کنند. اما درباره تلسکوپ های پرهزینه؛ من معتقدم آموزش علوم پایه و کاربردی برای پرورش تفکر نقادانه ضروری است. علوم برای این که علوم باشند نمی توانند راکد بمانند. اگر آموزش علمی، روش علمی تفکر را تقویت می کند، کشفیات علمی به آن انرژی می بخشند. بنابراین، هم آموزش علمی و هم کشفیات علمی، دموکراسی را پرورش می دهند و آن را زنده و پویا نگه می دارند. البته، به همان اندازه که دموکراسی به علم نیاز دارد، علم نیز به دموکراسی نیاز دارد. پژوهش علمی جدی نشان از بروز دموکراسی در عمل است و تحقیق آزاد و باز بدون حمایت جدی از دموکراسی سالم و قوی نمی تواند صورت گیرد.
برای اینکه دنیای بهتری داشته باشیم به شایسته سالاری نیاز داریم و علم می تواند در این زمینه راهگشا باشد. با افزایش روحیه علمی در جهان می توانیم به سوی همگرایی فکری پیش برویم و دنیایی سرشار از صلح و آرامش داشته باشیم. در این میان، کشورهای توسعه یافته می توانند با حمایت از سواد علمی و پژوهش در کشورهای در حال توسعه، به آفرینش چنین جهانی کمک کنند.
منبع : 2003 American Scientist ,October به نقل از جزیره دانش
بلوغ در دختران
بلوغ در دختران
سن متوسط بلوغ در دختران 18-8 سال است
بلوغ در اثر رسیدن یا تکامل سیستم اعصاب مرکزی آغاز می شود. در این زمان بخشهای فرمانده مغزی مانند هیپوتالاموس شروع به تحریک قسمتهای فرمان پذیر بنام تخمدان می کند و در نتیجه این عمل، تخمدان ها شروع به ترشح هورمونهای جنسی بنام استروژن و پروژسترون و آندروژن می کنند. هورمون استروژن در دختران سبب شروع صفات ثانویه جنسی می شود
در شروع و ادامه بلوغ ، فعالیتهای کلی بدن از جمله فعالیت غدد تیروئید و فوق کلیه ، عوامل تغذیه ای ، بیماریهای مزمن ، محرکات بینایی ، بزاقی ، عاطفی و ... تاثیر دارند. سن متوسط بلوغ در دختران 18-8 سال است. عامل عمده موثر در این زمینه وراثت است ولی تعدادی عوامل دیگر نیز در شروع و روند بلوغ موثرند که وضعیت تغذیه ، محل جغرافیایی ، سلامت کلی ، مواجهه با نور آفتاب و وضعیت روانی از جمله عوامل موثر در بلوغ می باشند.
بلوغ در دختران چاق نسبتا زودتر آغاز می شود و در دختران با سوء تغذیه شدید دیرتر شروع می شود. در افراد ساکن در روستاها و نزدیک به استوا و ارتفاعات کم بلوغ زودتر حادث می شود. دختران ساکن در مناطق دور از استوا و ارتفاعات بلوغ را دیرتر تجربه می کنند
در مجموع نسبت به چند دهه قبل سن بلوغ کمی کاهش یافته است که بنظر می رسد بخاطر بهبود تغذیه و شرایط زندگی سالم تر باشد. گاهی بلوغ در دختران خیلی چاق یا مبتلا به دیابت یا ورزشکاران دیرتر اتفاق می افتد
صفات ثانویه جنسی در برابر صفات اولیه
هر نوزاد دختری با صفات اولیه جنسی که شامل رحم ، دو عدد لوله رحمی ،دو عدد تخمدان ، واژن و دستگاه تناسلی خارجی است متولد می شود ولی رشد و ایجاد صفات ثانویه جنسی بسته به شروع بلوغ و فعال شدن تخمدانها و ترشح هورمون استروژن دارد. صفات ثانویه جنسی یا همان علائم بلوغ جسمانی در دختران شامل این موارد است
رشد پستانها ، پیدایش موهای زائد در ناحیه تناسلی و زیر بغل ، تبدیل شکل کودکانه بدن به فرم بزرگسالی ، تغییر صدای کودکانه به زنانه ، تغییرات و تحولات اسکلتی ، رشد و تحول در غدد عرقی و چربی ، رشد یا جهش سریع در قد و وزن ، تغییر پراکندگی چربی در بدن ، جوش جوانی ( آکنه ) ، تمایل به جنس مخالف و قاعدگی
همیشه در شروع و ادامه این علائم باید تفاوتهای فردی را در نظر داشت. افزایش سریع قد ( جهش قدی ) باعث افزایش 25 سانتی متری در قد دختران نوجوان می شود و این افزایش تا زمان قاعدگی سریع است
قد و جثه دختران تا 25 سالگی نیز رشد می یابد و این شامل رشد و تکامل لگن که بعدا نقش مهمی در امر زایمان دارد نیز می شود
قاعدگی معمولا آخرین علامت بلوغ در دختران است. اولین قاعدگی در دختران ایرانی بطور متوسط در 13 سالگی می باشد. داشتن آگاهی های لازم در زمان مناسب فرایند بلوغ را در فرد راحت تر و دلپذیر تر می سازد
چه زمانی به دخترانمان در خصوص قاعدگی اطلاعات دهیم ؟
پدیده بلوغ باید مورد توجه والدین و مربیان مدارس باشد بنظر می رسد بهترین زمان برای دادن اطلاعات برای هر تحولی زمانی نه چندان نزدیک و نه چندان دور از آن رخداد باشد. در مورد قاعدگی بهترین وقت زمان جهش قد در دختران می باشد که به فاصله چند ماه پدیده قاعدگی اتفاق خواهد افتاد
مجموعه اطلاعاتی که دختران در خصوص بلوغ و جنسیت می بایست کسب کنند الفبای زنانگی نامیده می شود. تجربه نشان می دهد که عدم آگاهی از این الفبا ، سلامت جسمی ، جنسی ، روانی و اجتماعی فرد را به مخاطره می اندازد. این الفبا شامل شرایط و وضعیت بلوغ و قاعدگی طبیعی و غیر طبیعی ، رفتارهای زندگی سالم از جمله تغذیه ، ورزش ، استراحت و استفاده از آفتاب ، مراجعه به پزشک یا افراد ذیصلاح برای کسب اطلاعات ، کاهش اضطراب و تشخیص و درمان بیماریها می باشد
چه زمانی مراجعه به پزشک و مشاوره با وی لازم است ؟
1- اگر قاعدگی تا سن 16 سالگی شروع نشود
2- اگر صفات ثانویه جنسی مثل جوانه زدن پستان و رویش موهای زهار تا 14 سالگی آغاز نشود
3- اگر تا سه سال بعد از جوانه زدن پستان قاعدگی شروع نشود
4- اگر 5 سال از زمان بروز اولین علامت بلوغ گذشته باشد و قاعدگی شروع نشده باشد
5- اگر بین قد و وزن با سن همزمان اختلاف فاحشی وجود داشته باشد
6- اگر بعد از برقراری قاعدگی منظم رویش موهای زبر در ناحیه صورت ، زیر چانه یا سایر قسمتهای بدن پیش آید
اضطراب و نگرانی و وجود سوالات مختلف در خصوص بلوغ برای نوجوانان و والدین وی یک امر کاملا طبیعی است
منبع: صدای سلامت
نقش جوانان و نوجوانان در پیشگیری از اچ آی وی- ایدز
نقش محوری جوانان و نوجوانان در پیشگیری از اچ آی وی، به گفته نماینده یونیسف در ایران در آستانه روز جهانی ایدز
با نگاهی گذرا به آمار اخیر در روند شیوع اچ آی وی در جهان و در ایران می توان دریافت چرا جوانان و نوجوانان در پیشگیری از اچ آی وی نقشی محوری دارند.
تا سال 1387 از حدود 33 میلیون فردی که در سرتاسر جهان با اچ آی وی زندگی می کردند، حدود 9/4 میلیون نفر را جوانان 15 تا 24 ساله و 1/2میلیون نفر را کودکان زیر 15 سال تشکیل می دادند.
در ایران 46% از کل موارد گزارش شده مبتلایان به اچ آی وی ، در رده سنی 25 تا 34 سال قرار دارند. این یعنی رفتارهای پرخطر در دوره نوجوانی و سالهای اولیه دهه بیست سالگی آغاز می شوند. این امر همچنین بیانگر اهمیت به کارگیری برنامه های پیشگیری منطبق با نیازها و رفتارهای جوانان و به منظور کمک به معکوس کردن روند شیوع اچ آی وی و همین طور لزوم آموزشهای جامع و اقداماتی برای پایان دادن به انگ و تبیعض علیه افراد مبتلاست .
با در نظر گرفتن جمعیت جوان ایران، تغییر الگوی انتقال اچ آی وی از اعتیاد تزریقی به روابط جنسی اهمیت بیشتری پیدا می کند که باید برای مقابله با آن آماده بود. همچنین با توجه به انگ اجتماعی که در همه جای دنیا زنان مبتلا را بسیار بیشتر و گسترده تر از مردان هدف قرار داده است، ابعاد جنسیتی این موضوع اهمیت بیشتری پیدا می کند. همه ما می دانیم شیوع اچ آی وی در میان زنان به معنای افزایش خطر برای کودکان متولد نشده است و ما در ایران از فرصتی طلایی بهره مندیم: ما با حداقل منابع می توانیم به راحتی از انتقال از طریق ارتباطات جنسی پیشگیری کنیم. اگر ما هم اکنون و قبل از اینکه خیلی دیر شود تلاش نکنیم عواقب تغییر الگوی انتقال می تواند زیانهایی به بار آورد که متوقف ساختن و کنترل آنها نیازمند منابع بسیار گسترده تر خواهد بود.
هدف یونیسف در جمهوری اسلامی ایران کسب اطمینان از توانمندسازی نوجوانان و جوانان، به ویژه گروه در معرض خطر به خصوص نوجوانان آسیب پذیر، توسط دانش و مهارتهای لازم برای مراقبت از خود در برابر اچ آی وی است. پروژه مراکز خدمات دوستدار نوجوان با حمایت یونیسف و نظارت وزارت بهداشت و آموزش پزشکی برنامه ای است با محوریت جوانان که هدف از آن توانمندسازی جوانان توسط خود جوانان است.
اما تغییر رفتارهای پرخطر امری نیست که در یک روز و یا توسط یک شخص محقق شود. برای ایجاد چنین تغییری باید نقش آفرینان حوزه های مختلف با اقدامی متحد وارد میدان شوند. بالا بردن سطح آگاهی، اطلاع رسانی و تقویت مهارتها در مدارس نقشی مهم در پیشگیری از اچ آی وی به ویژه در کشوری مانند ایران که نرخ ثبت نام مدارس در آن بالاست، ایفا می کند. در واقع آموزش پایه مناسب خود یک عامل حمایت کننده قوی در پیشگیری از خطر اچ آی وی محسوب می شود. با آموزش دانش آموزان در زمینه مهارتهای زندگی و آموزش معلمان و والدین در زمینه تشخیص فاکتورهای خطر، مدارس می توانند در خط مقدم مداخلات پیشگیری از ایدز قرار بگیرند.
در دنیای امروز که کودکان و نوجوانان دسترسی بسیار گسترده تری به انواع رسانه ها دارند، نقش رسانه های صوتی و تصویری داخلی، همچنین مطبوعات و رسانه های آنلاین در ارائه برنامه هایی منطبق با سن و فرهنگ کشور و البته با اطلاعاتی دقیق در مورد رفتارهای پرخطر، بسیار پر رنگ است.
امیدواریم با بسیج عمومی کلیه سطوح اجتماع برای اطلاع رسانی متناسب در زمینه پیشگیری از اچ آی وی، بتوانیم کاهشی چشمگیر در شیوع رفتارهای پرخطر در میان جوانان و نوجوانان را شاهد باشیم و به رسیدن به نسلی عاری از اچ آی وی و ایدز نزدیک تر شویم. به هر حال ما پیشتر نیز با تعهد به اهداف توسعه هزاره و به خصوص هدف شماره شش مسوولیت خود را در این امر اعلام کرده ایم.
1- آمارها برگرفته از سایت جهانی یونیسف" پایش وضعیت زنان و کودکان در حوزه اچ آی وی"http://www.childinfo.org/hiv_aids.html
2- گزارش وزارت بهداشت و آموزش پزشکی سال 1389
منبع: یونیسف
تنبیه کودکان در مدارس تا کی؟
انقراض تنبیه در مدارس؟
علی شیروانی
وقتی اولین بار فیلم آزار بیمارگونه کودکان دانش آموز توسط معلم را از اینترنت دیدم ناخود آگاه یاد و خاطره سالهای دور در ذهنم مجسم شد:
روستای ما از نظر مدرسه درمرکزیت روستاهای اطراف بود . دانش آموزان زیادی از روستاهای اطراف با پای پیاده به روستای ما می آمدند که این مدرسه در دو شیفت پذیرای دانش آموزان بود .در حالی که معلم های ما اغلب مهربان بودند و حتی اتفاق می افتاد که کتاب های داستان را دربین دانش آموزان توزیع می کردند و گاها هم به دعوت والدین مهربان روستایی به خانه هایشان می رفتند و شام یا نهار را در جمع این خانواده ها می گذراندند ، اما ناظم مدرسه ما فرد بد اخلاق وبد رفتاری بود . الان که 4 دهه از عمرم سپری شده است وقتی گذشته را به یاد می آورم برای من شکی باقی نمی ماند که چه بسا آن فرد کاملا بیمار بود ه و با آزار کودکان لذت می برد . بهترین تفریح این فرد شنیدن صدای ترکه چوب اناری بود که بر کف دستان نحیف دانش آموزان فرود می آمد .از آن جایی که ما ساکن همان روستایی بودیم که مدرسه درآن قرار داشت خیلی زود به مدرسه می رسیدیم و به همین دلیل همواره بهانه آزار را از ناظم مدرسه سلب می کردیم اما بیچاره آنهایی بودند که باید از روستاهای دور به مدرسه می رسیدند . کودکان 7 تا 12 ساله ای که برای رسیدن به مدرسه در صبح سرد زمستان باید از ساعت 6 صبح حرکت می کردند تا به موقع به مدرسه برسند اما به دلیل بارش باران و برف بسیاری از موارد اتفاق می افتاد که با تاخیر از راه می رسیدند . وسط حیاط مدرسه یک حوض بزرگ آب قرار داشت قرار داشت که در عین زیبایی به کابوس وحشتناکی برای کودکان بدل شده بود ؛ در روزهای سرد زمستان که آب حوض از شدت سرما یخ می بست ناظم مدرسه با ترکه چوب انار در دست که دو، سه تای دیگر راهم به عنوان یدک در کنارش به درخت تکیه داده بود ، با خوشحالی منتظر دانش آموزانی بود که با تاخیر از راه می رسیدند ، ما ازراهروی مدرسه و با اندوه خاص دوران کودکی هر روز شاهد التماس کودکانی بودیم که سعی می کردند کمتر چوب بخورند ، دستان لرزانی که باید در آب یخ بسته حوض قرار می گرفتند تا آماده شوند که ناظم بتواند با شدت هر چه تمام تر ترکه چوب انار را بر این دستان نحیف و یخ زده فرود آورد ... فیلم مدرسه جیرفت را که دیدم بلافاصله فیلم سالهای مدرسه برای من تداعی شده بود .
به راستی این نظام مندرس آموزش و پرورش پس کی می خواهد قبای نو به تن کند ؟ دانش آموزان ما چه زمانی نسیم عشق و صلح و مدارا را از راهروهای فرسوده مدارس تنفس خواهند کرد ؟ به راستی پدر ها مادرها در چه زمانی بدون نگرانی و با اشتیاق و به دور از ترس و واهمه از آزار و ترس از عدم موفقیت فرزند و هراس ازعدم همراهی دوست خوب و... جگر گوشه های خود را راهی مدرسه خواهند کرد ؟ وزارت آموزش و پرورش که هسته های مختلف گزینشی را احیاء کرده تا چه اندازه بر سلامت روان استخدام شده ها نظارت می کند و آیا اصلا نگران آسیب های روحی و روانی و معیشت و... معلمان است
وزیر آموزش و پرورش پس از افشای فیلم آزار دانش آموزان جیرفتی با خیالی راحت و با آرامشی که شاید حاصل از اطمینان وی از عدم امکان طرح سوال و استیضاح وی از طرف همکاران قدیمی خود در مجلس باشد ، با لبخند اعلام داشته است : "تنبیه در مدارس ما منقرض شده است " . آنچه البته رو به انقراض می رود روحیه مدارا و محبت در نظام آموزش و پرورش است که شواهد این روزها خود دلایل متعدد این مدعاست . وزیر آموزش و پرورش در حالی از انقراض تنبیه دانش آموزان در مداس سخن می گوید که کافی است هر کدام از ما لحظاتی را در پشت درب مدارسی که صدای بلندگوی صبحگاهی آن به گوش می رسد بایستیم و گوش فرا دهیم آن وقت مشخص خواهد شد چه دستاوردهای مهمی در آموزش و پرورش رو به انقراص می رود ؟
کدام مدرسه تهران را می شناسید که خود کودکان ، با آوازهای شاد کودکانه مجری برنامه صبحگاهی باشند ، در کدام مدرسه است که برنامه های دیکته شده از راس وزارت خانه در آن اجرا نشود .و به راستی چرا دانش آموزان ما این همه از مدارس گریزانند ؟
با این که از پذیرش پیمان نامه جهانی حقوق کودکان توسط کشور ما سال ها می گذرد متاسفانه متولین امور کودکان هیچگاه نتوانسته اند راه را برای اجرای مفاد آن هموار کنند . با اینکه انواع و اقسام نیروهای نظامی و انتظامی و امنیتی در کشور فعالیت می کنند اما هنوز هم خلا حاصل از فقدان پلیس ویژه کودکان برای مسئولین به اثبات نرسیده است ، هنوز هم کودکانی که در خانه و در مدرسه و محیط کار و...مورد آزار قرار می گیرند نمی توانند به مراکزمطمئنی مراجعه و اعلام کنند که مورد آزار قرار گرفته اند .
آزار کودکان و نوجوانان با شیب بسیار زیاد در حال افزایش است ، آمار ها و ارقام و مشاهدات نشان از روند رو به رشد کودک آزاری دارند ، وزارت آموزش و پرورش به جای تحلیل و بررسی مواردی از قبیل : دلایل روند رو به رشد خشونت در بین دانش آموزان ، روند رو به نزول سن اعتیاد در دوران کودکی و در بین دانش آموزان ، روند رو به رشد تنبیه بدنی دانش آموزان توسط معلمان ، روند رو به رشد آمار کودکان بازمانده از تحصیل ، روند رو به رشد آمار دانش آموزان مردودی و... به موارد حاشیه ای می پردازد . آموزش و پرورش باید به جایگاه واقعی اش که تعلیم و تربیت فرزندان و آینده سازان این آب و خاک است بازگردد.
رژیم غذایی مناسب در کم خونی فقر آهن
در بین کم خونی‌ها آنمی فقر آهن ، شایع‌ترین کم خونی نه تنها در ایران بلکه در جهان به شمار میرود از آنجا که اهن در بدن وظایف مهم و متعددی را برعهده دارد تلاش برای رفع کمبود آهن اهمیت بسزایی دارد برا ی این منظور استفاده از منابع آهن از قبیل گوشت و تخم مرغ ( دارای آهن هم ) غلات و سبزیجات و میوهها ( دارای آهن غیر هم ) توصیه میشود .
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، کم‌خونی وضعیتی است که در آن تعداد یا اندازه گلبول‌های قرمز و یا مقدار هموگلوبین موجود در خون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن بین خون و سلول‌هادچار اختلال میشود. از علل ایجادکننده کم‌خونی میتوان کمبودهای تغذیهای، خونریزی، ناهنجاری‌های ژنتیکی، بیماریهای مزمن و یا مسمومیت‌های دارویی را نام برد.
منظور از کم‌خونی‌های تغذیه ای کم‌خونی‌هایی است که در اثر دریافت ناکافی مواد مغذی ایجاد میشوند.
از مهمترین مواد مغذی جهت خون‌سازی که کمبود آنها موجب بروز کم‌خونی میشود میتوان به آهن، ویتامین ب ۱۲ و اسیدفولیک اشاره کرد. از بین آنها کم‌خونی ناشی از فقر آهن یکی از شایع‌ترین کم‌خونی‌های تغذیهای است.
● کم‌خونی ناشی از فقر آهن
فقر آهن یکی از شایع‌ترین اختلالات تغذیهای در کشورهای در حال توسعه و مهمترین علت کم‌خونی تغذیهای در کودکان و زنان در سنین باروری است که با ایجاد گلبول‌های قرمز کوچک و کاهش میزان هموگلوبین مشخص میشود که این بیماری سبب اتلاف منابع و مراقبت‌های بهداشتی، کاهش بهره‌وری در اثر افزایش میزان مرگ و میر ابتلا به بیماری در مادران و کودکان و بالاخره کاهش ظرفیت جسمی و روانی در بخش بزرگی از جامعه میشود.
● میزان نیاز به آهن
میزان نیاز به آهن براساس سن، جنس و وضعیت فیزیولوژیکی افراد متفاوت است. مثلا زنان باردار به علت افزایش حجم خون، رشد جنین و جفت و سایر بافت‌ها به آهن بیشتری نیاز دارند. به همین دلیل بیش از سایرین در معرض خطر کم‌خونی قرار دارند. در شیرخواران در صورت سلامت مادران، میزان آهن موجود در شیر مادر برای ۶ـ۴ ماه اول زندگی کافی است. ولی در مورد نوزادانی که با وزن کم متولد میشوند، ذخایر آهن کم بوده و باید از ۳ ماهگی آهن اضافی به صورت قطره خوراکی خورانده شود. همچنین بستن پیش از موقع بند ناف نیز به این دلیل که نوزاد را از یک سوم کل خونش محروم میکند، خطر فقر آهن را افزایش می‌دهد.
● دلایل فقر آهن
دلایل گوناگونی برای کمبود آهن وجود دارد که از آن جمله میتوان به علل زیر اشاره کرد
۱ ـ دریافت ناکافی آهن به دلیل رژیم غذایی مورد استفاده که در آن آهن کمی وجود دارد، مانند بعضی از رژیم‌های گیاه خواری.
۲ ـ جذب ناکافی آهن در اثر اسهال، کاهش ترشح اسید معده، مشکلات گوارشی یا تداخلات دارویی و داروهایی مثل کلستیرامین، سایمتیدین، پانکراتین، رانیتیدین و تتراسایکلین).
۳ ـ افزایش نیاز به آهن برای افزایش حجم خون در دوران نوزادی، نوجوانی، بارداری و شیردهی.
۴ ـ خونریزی زیاد در دوران عادت ماهانه و یا در اثر جراحات یا ناشی از همورویید (بواسیر) یا بیماریهای بدخیم و انگل‌ها. کمبود آهن در مردان بزرگسال معمولا در اثر از دست دادن خون است.
● علایم کم‌خونی ناشی از فقر آهن
بعضی از علایم کم‌خونی فقر آهن عبارتند از:
رنگ پریدگی پوست، زبان و مخاط داخل لب و پلک چشم‌ها، خستگی زودرس، سرگیجه و سردرد، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها، حالت تهوع و در کم‌خونی شدید گود شدن روی ناخن(ناخن قاشقی).
درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهن
برای درمان کم‌خونی از چند روش استفاده میشود که بهترین و کم‌خطرترین آنها استفاده از مکمل‌های خوراکی است. درمان با نمک‌های ساده آهن مثل سولفات فروی خوراکی کاملا موثر بوده و به شکل قرص، کپسول یا مایع است و باید مصرف آنها تا چندین ماه ادامه یابد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، چنانکه این قرص‌ها با معده خالی مصرف شوند جذب آنها بهتر و بیشتر صورت می‌گیرد، ولی در این حالت سبب تحریک معده و بروز مشکلات گوارشی میشوند. عوارض گوارشی ناشی از مصرف آهن نظیر تهوع، دل پیچه، سوزش قلب، اسهال یا یبوست را میتوان به حداقل رساند، به شرطی که آهن را با میزان بسیار کم مصرف کرده و به تدریج به میزان آن افزوده تا به حد مورد نیاز بدن برسد. بهتر است قرص آهن در آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن کاهش یابند.
ویتامینC جذب آهن را افزایش می‌دهد. به همین دلیل معمولا مصرف ویتامین C به همراه آهن پیشنهاد میشود. علاوه بر درمان دارویی باید به میزان آهن قابل جذب در غذا نیز توجه کرد. جذب آهن غذا اغلب تحت تاثیر شکل آهن موجود در آن می‌باشد. آهن موجود در پروتئین‌های حیوانی مانند گوشت گاو، ماهی، پرندگان (آهن هم) بیشتر جذب میشود، در حالی که جذب آهن پروتئین‌های گیاهی مانند سبزیها و میوهها (آهن غیرهم) کمتر می‌باشد. باید توجه داشت که ویتامینC جذب آهن سبزیها و میوهها (آهن غیرهم) را بیشتر میکند. مصرف چای همراه یا بلافاصله بعد از غذا میتواند جذب آهن را تاحدصفر تا پنج درصد کاهش دهد.
قهوه، تخم‌مرغ، شیر و لبنیات، نان گندم، حبوبات (حاوی اسید فیتیک) و فیبرهای غذایی جذب آهن را به علت تشکیل کمپلکس‌های نامحلول کاهش می‌دهند. بنابراین فرآوردههای حاوی آهن، طی یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از مصرف هر یک از این مواد نباید مصرف شود.
منابع غذایی آهن دار
منابع غذایی آهن‌دار عبارتند از جگر، قلوه، گوشت قرمز، ماهی، زرده تخم‌مرغ، سبزیهای دارای برگ سبز تیره مانند جعفری، اسفناج و حبوبات، مثل عدس و لوبیا همچنین میوههای خشک (برگه‌ها) بخصوص برگه زردآلو و دانه‌های روغنی.
● عوامل افزایش دهنده جذب آهن و منابع غذایی آنها:
ـ اسید سیتریک و اسید اسکوربیک یا ویتامین ث که در آلو، خربزه، ریواس، انبه، گلابی، طالبی، گل کلم، سبزیها، آب پرتقال، لیمو شیرین، لیمو ترش، سیب و آناناس وجود دارند می‌توانند عوامل افزایش دهنده جذب آهن در بدن باشند.
۲ ـ اسید مالیک و اسید تارتاریک که در هویج، سیب زمینی، چغندر، کدوتنبل، گوجه فرنگی، کلم پیچ و شلغم موجود است نیز سبب افزایش جذب آهن میشوند.
۳ ـ محصولات تخمیری مثل سس سویا نیز در این دسته از عوامل گنجانده میشود.
توصیه‌های کلی زیر را به کار ببندید:
۱ ـ استفاده از غذاهایی که غنی از آهن می‌باشند.
۲ ـ استفاده از منابع غذایی حاوی ویتامین ث هر وعده غذایی جهت جذب بهتر آهن (مثل پرتقال، گریب‌فروت، گوجه فرنگی، کلم، توت فرنگی، فلفل سبز، لیمو ترش)
۳ ـ گنجاندن گوشت قرمز، ماهی یا مرغ در برنامه غذایی.
۴ ـ پرهیز از مصرف چای یا قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا.
۵ ـ برطرف کردن مشکلات گوارشی و یبوست.
۶ ـ تصحیح عادات غذایی غلط (مثل مصرف مواد غیر خوراکی مانند خاک، یخ) که خود از علایم کم خونی فقر آهن می باشند.
۷ ـ مشاوره با پزشک و متخصص تغذیه جهت پیشگیری به موقع و یا بهبود کم‌خونی.
۸ ـ استفاده از نانهایی که از خمیر ورآمده تهیه شده‌اند.
۹ ـ استفاده از خشکبار مثل توت خشک، برگه آلو، انجیر خشک و کشمش که منابع خوبی از آهن هستند.
۱۰ ـ استفاده از غلات و حبوبات جوانه زده.
۱۱ ـ شست و شو و ضد عفونی کردن سبزی‌هایی که استفاده می‌کنید.
۱۲ ـ شستن کامل دستها با آب و صابون قبل از تهیه و مصرف غذا و پس از هر بار اجابت مزاج
۱۳ ـ مصرف روزانه یک قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان در زنان باردار.
۱۴ ـ مصرف قطره آهن همزمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان ۲ سالگی در کودکان.
مهار کننده‌های جذب آهن :
مواد غذایی حاوی فیتات‌ها ( مانند نان‌های سبوس‌دار تخمیر نشده یا تهیه شده با جوش شیرین ) پلی فنول‌ها ( مانند چای ، قهوه و اسفناج )
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، مواد غذایی حاوی کلسیم ( مانند شیر و پنیر ) که با جذب آهن تداخل می کنند با جدا نمودن زمان مصرف و فاصله گذاری لازم بین دریافت مواد غذایی حاوی آهن با این مواد میتوان اثرات آنها را تعدیل و حتی خنثی نمود به طور مثال مصرف شیر و پنیر در میان وعده‌ها وعدم نوشیدن چای یا قهوه یا ساعت قبل و دو ساعت بعد از میل کردن غذا به خصوص برای خانم ها توصیه میشود البته مواردی که ذکر گردید در مورد آهن غیر هم صدق می کند آهن هم تحت تاثیر عوامل بازدارنده اشاره شده قرار نمی‌گیرد .
از سوسیس، کالباس، کنسرو گوشت، برگرها و سایر فرآوردههای گوشتی به علت دارا بودن مقادیر بالای سدیم باید پرهیز کرد. سبزیهای کنسرو شده در آب نمک، زیتون شور، چیپس و سایر تنقلات شور نیز نباید مصرف شوند.
ماهی دودی یا کنسرو شده و تن ماهی سرشار از سدیم هستند.
سسها، سوپها، قرصهای گوشت، کنسرو لوبیا و سایر غذاهای آماده مصرف میتواند سبب تشدید بیماری شود.
مصرف الکل با فشار بالا ارتباط داشته و میتواند سبب تشدید بیماری شود.
در طبخ به جای کره و روغن نباتی جامد بهتر است از روغن زیتون، سویا و کانولا استفاده کرد.
مواد حاوی کافئین از قبیل قهوه، چای، نوشابههای کولا و شکلات، سبب افزایش فشارخون میشوند و باید در حد اعتدال مصرف شوند.
● مواد غذایی فزایش‌دهنده‌های میزان آهن :
عموماً اعتقاد پزشکان بر این است که افراد دچار پرفشاری، نیاز به کاهش دریافت سدیم دارند. پتاسیم و کلسیم اضافی نیز میتواند به کاهش فشارخون کمک کند.
جگر، قلوه ، گوشت قرمز، ماهی، زرده تخم مرغ ، سبزی های دارای برگ سبز تیره مانند جعفری ، اسفناج و حبوبات ؛ مثل عدس و لوبیا، هم چنین میوه های خشک ( برگه ها) به خصوص برگه زرد آلو و دانه های روغنی.
استفاده از مواد غذایی دارای ویتامین ث، انواع سبزیهای تازه، فلفل سبز، گوجه فرنگی، کلم، میوههای تازه بخصوص پرتقال، لیمو و سایر مرکبات همراه با غذا که سبب میشوند آهن بیشتر جذب شود.
مواد غذایی حاوی ویتامین ث ( مانند مرکبات ، طالبی ، آناناس ) که مصرف همزمان آنها با مواد غذایی حاوی آهن به جذب این ماده معدنی مهم کمک میکند .اسید استیک ، اسید مالیک ، اسید تارتاریک و اسید سیتریک که از منابع غذایی آن ها میتوان به هویج ، سیب زمینی ، چغندر ، کدو تنبل ، گوجه فرنگی ، کلم پیچ و شلغم اشاره نمود .
موز، زردآلو، انجیر، گریپ فروت، هلو، انگور و آلو میوههایی سرشار از پتاسیم هستند و سیبزمینی، سیر، براکلی، کدو سبز، قارچ و گوجه فرنگی و سبزیها سرشار از پتاسیم هستند. حبوبات نیز از این نظر غنیاند.
میوهها و سبزیها دارای مقدار کم سدیم هستند و باید به وفور مصرف شوند. در مطالعات مقایسهای میان گیاه خواران با افراد غیرگیاهخوار، مشاهده شده است که متوسط فشارخون گیاه خواران کمتر است. یکی از علل این تفاوت را دریافت بیشتر پتاسیم در گیاه خواران دانستهاند.
مرکبات، توتها و سبزیهای دارای برگ سبز، منابع خوب ویتامین ث هستند. دریافت کم این ویتامین با پرفشاری ارتباط دارد. مصرف مکمل ویتامین ث در افراد دچار پرفشاری و همچنین افراد سالم سبب کاهش فشارخون میشود.
گوشت و مرغ طبخ شده بدون نمک برای افراد دچار پرفشاری توصیه میشود. برای معطر کردن گوشت میتوان از سبزیهای معطر، ادویهها و میوهها استفاده کرد. به عنوان مثال برای گوشت گوسفند از مرزنگوش و مریم گلی، برای مرغ از شوید و ترخون و برای جگر از پرتقال میتوان استفاده کرد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، ماهی تازه، منجمد یا کنسرو شده بدون آب نمک خوب هستند. میتوان ماهی را با برگ بو، شوید، فلفل قرمز و سیاه، ادویهها، مرکبات، سسهای خانگی بدون نمک و سایر سبزیها معطر کرد. ماهیهای حاوی اسیدهای چرب مفید از قبیل حلوا، قزلآلا و قباد چندین بار در هفته توصیه میشوند.
سبزیهای ریشهای مثل سیب زمینی، همچنین برنج، ماکارونی، رشتهها و حلیم بدون نمک و همچنین مواد نشاستهای دارای سدیم کم هستند و میتوان به عنوان پایهای برای وعده غذایی از آنها استفاده کرد.
دانه کنجد و سبزیهای برگ سبز، منابع کم سدیم و تامین کننده کلسیم هستند.
سیر نیز به کاهش فشارخون کمک میکند.
در ضمن مصرف همزمان محصولات تخمیری مثل سویا سس و بعضی از مواد غذایی حاوی سیستئین مثل گوشت گاو ، گوسفند ، جگر مرغ و ماهی همراه و همزمان با مواد غذایی حاوی اهن غیر هم به بالا بردن سطح جذب کمک می‌نماید .
▪ کاهش وزن و حفظ وزن طبیعی از ارکان اساسی هر برنامه طراحی شده جهت مقابله با پرفشاری هستند.
▪ نیاز روزانه یک فرد بزرگسال به نمک یک دهم قاشق چایخوری است. مقادیر بیشتر نمک فقط در شرایط آب و هوایی گرم و یا در طول شیردهی لازم است. در این موارد یک قاشق چایخوری نمک کافی خواهد بود.
▪ برای کاهش فشارخون پیاده روی سریع ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در روز و ۳ تا ۵ بار در هفته توصیه میشود.
▪ مصرف سیگار سبب تشدید پرفشاری شده بنابراین توصیه به ترک سیگار میشود.
با رعایت نکات فوق برای حفظ سلامتی ، شادکامی و افزایش توان ذهنی و اندیشه و تقویت نیروی دفاعی بدن تان از همین امروز برای رفع کم خونی فقر آهن اقدام کنید چرا که فردا و فرداهای دیگر بسیار دیر خواهد بود .
البته لازم به یادآوری است که این توصیه در صورتی موثر واقع میشود که دفع آهن شما خارج از کنترل نباشد ( مانند پریودهای طولانی یا هموروئید یا لکه بینی‌های به فیبروم و…)
منبع: پزشکان بدون مرز