معرفی: بانک اطلاعات فرهنگ و ادبیات کودکان ایران
بانک اطلاعات فرهنگ و ادبیات کودکان ایران یکى از پایگاه هاى "مرکز اطلاع رسانى فرهنگ و ادبیات کودکان ایران" (ایرانک) است . این پایگاه بر بنیاد یافته های "موسسه پژوهشى تاریخ ادبیات کودکان" استوار است که در طول نزدیک به یک دهه بیش از ده‌ها هزار سند و یافته از حوزه‌هاى گوناگون زیستى و فرهنگى کودکان و نوجوانان گردآورى کرده است. تجربه‌هاى پژوهشى موسسه نشان مى‌دهد که قلمرو زندگى و فرهنگ کودکان و نوجوانان در ایران و در بخش‌هاى بزرگى از جهان همچنان ناشناخته و دور از دسترس است. بانک اطلاعات فرهنگ و ادبیات کودکان ایران با هدف دستیابى پژوهشگران، دانشجویان، استادان، نویسندگان، تصویرگران و همه دست‌اندرکاران فرهنگ و ادبیات کودکان که نیاز به چنین یافته‌هایى دارند، پایه‌ریزى شده است.
تجربه چند ساله موسسه پژوهشى تاریخ ادبیات کودکان در گردآورى منابع موجود حکایت از گستردگى دامنه اطلاعات در حوزه کودک و نوجوان دارد. زیرا زندگى کودکان خود شامل حوزه‌هایى مانند بهداشت، آموزش و پرورش، حقوق، کار، هنر و فرهنگ، پوشاک، سرگرمى‌ها و بازى‌ها و ده‌ها مقوله دیگر مى‌شود. در هر یک از این مقوله‌ها صدها و گاه هزاران سند یافت مى‌شود که پس از پردازش اطلاعاتى کاربرد پیدا مى‌کند. در این بانک، اطلاعات خام پس از پردازش و ویرایش به عنوان رکوردهاى اطلاعاتى ثبت و آماده استفاده مى‌شوند. برقرارى امکان دسترسى آسان و سریع به اطلاعات درست و کامل درباره فرهنگ و ادبیات کودکان و نوجوانان ایران از گذشته تا کنون نه تنها تامین‌کننده نیازهاى اطلاعاتى پژوهشگران ایرانى است، بلکه به پژوهشگران دیگر کشورها نیز در این زمینه کمک خواهد کرد تا در پژوهش‌هاى تطبیقى، با رویکردى جهانى و تاریخى با آگاهى از تمام مستندات موجود و ارزیابى آنها بتوانند پژوهش‌هاى خود را به سرانجام برسانند.
ساختار بانک اطلاعات فرهنگ و ادبیات کودکان ایران به گونه‌اى طراحى و برنامه‌ریزى شده است که جستجوگران با مراجعه مستقیم به بانک بتوانند، اطلاعات توصیفى و چکیده مطالب مورد نیاز خود را دریافت کنند. در برخى موارد رونوشت کاملى از اسناد نیز در دسترس ایشان قرار خواهد گرفت. طراحى این بانک به گونه‌اى است که در آینده مى‌تواند پشتوانه و مخزن اطلاعاتى یک شبکه پیوسته کودک و نوجوان در ایران باشد.
سودمندى‌ها :١. دستیابى یک جا به اطلاعات گسترده و متنوع
٢. دستیابى به اطلاعات در هر زمان، هرکجا
٣. دستیابى به اطلاعات درست و مستند
٤. بازیابى اطلاعات به شکلى روشمند و آسان برای همه‌ى مخاطبان با توانمندى‌هاى متفاوت
ویژگى‌ها:
١. ایجاد ارتباط بین فیلدهاى ١٤ پایگاه با یکدیگر
٢. مصور بودن بسیارى از پایگاه‌ها
٣. سفارش online اطلاعات
٤. ارتباط پیوسته و دو سویه اطلاع رسان با کاربر
مخاطبان:مخاطبان ایرانک بانک، پژوهشگران، نویسندگان، تصویرگران، کتابداران و اطلاع رسانان، مروجان کتابخوانی، استادان، آموزگاران، دانشجویان، دانش آموزان، و همه علاقه مندان به فرهنگ ادبیات کودکان ایران اند. ایرانک بانک نه تنها مى‌تواند به هم میهنان در درون و برون ایران یارى برساند، بلکه براى همزبانان افغانى و تاجیک کاربرى دارد و فراتر از آن براى همه‌ى پژوهشگران علاقه مند به فرهنگ ایران در مراکز دانشگاهى و پژوهشى در سراسر دنیا قابل استفاده است.
پوشش موضوعی:
تمامى منابع اطلاعاتى با دو دیدگاه “درباره کودک و نوجوان” و “براى کودک و نوجوان” براى گروه سنى پیش از تولد تا شانزده سالگی با پوشش موضوعی: تاریخ ادبیات کودکان و نوجوانان، ادبیات شفاهى (افسانه‌ها، متل‌ها، لالایی‌ها)، ادبیات نوشتاری، شخصیت‌شناسى ادبیات کودکان، ادبیات کودکان و نوجوانان جهان در ایران، مراکز فرهنگى کودکان، و حوزه‌هاى موضوعى وابسته همانند: آموزش و پرورش ( تئورى‌هاى آموزشى و آموزشگران بزرگ)، بازى و سرگرمى، چاپ و نشر، زندگینامه، مراکز اطلاع‌رسانى، مراکز آموزشى و…
پوشش زمانى: دوره تاریخى از جنبش مشروطه تا سال ١٣٥٧
زبان سیستم: زبان اصلی بانک اطلاعات فارسى است. ٣-٥% اطلاعات به زبان انگلیسى نیز قابل بازیابى است که شامل: معرفى بانک اطلاعات، اطلاعات توصیفى و کلید واژه‌هاى موضوعى منابع است.
داده‌هاى اطلاعاتى:تمام داده‌ها بر پایه پوشش موضوعى و زمانى از منابع گوناگون گردآورى مى‌شود. این داده‌ها بنابر نوع منابع و اطلاعات در پایگاه‌های مختلف قرار مى‌گیرند.
عنوان‌هاى کلى گونه‌هاى اطلاعاتى:١. کتاب(نسخه خطى، چاپ سنگى، چاپ ماشینى): شامل اطلاعات توصیفى و تحلیلى کتاب‌هاى کودک و نوجوان فارسی، ترکى، کردى، ارمنى و آشورى (منابع اولیه) و کتاب‌های درباره‌ی کودکان و نوجوانان (منابع ثانویه) اعم از کتاب‌هاى تالیفى و ترجمه
٢. متن نشریه/مقاله : شامل اطلاعات توصیفى و تحلیلی گزیده‌ی مطالب نشریه‌های فارسى براى کودکان و نوجوانان (منابع اولیه) و درباره ی آنها (منابع ثانویه) اعم از تالیف و ترجمه
٣. نشریه: شامل اطلاعات توصیفی و تحلیلی نشریه های کودک و نوجوان فارسی، ترکى، کردى، ارمنى و آشورى (منابع اولیه) و نشریه های
٤. پایان‌نامه: شامل اطلاعات توصیفى و تحلیلی پایان‌نامه‌هاى فارسى درباره ی کودکان و نوجوانان
٥. سند: شامل اطلاعات توصیفى و تحلیلى اسناد فارسى درباره ی کودکان و نوجوانان
٦. گزارش، جزوه: شامل اطلاعات توصیفى و تحلیلى گزارش‌ها، پروژ‌ه‌هاى تحقیقاتى و جزوه‌هاى فارسى سازمان‌ها، نمایشگاه‌ها و گردهمایى‌ها در ایران درباره ی کودکان و نوجوانان
٧. تصویر کتاب/ نشریه: شامل اطلاعات توصیفى و تحلیلى گزیده‌ی تصاویر کتاب‌های کودکان و نوجوانان و نشریه‌هاى
٨. عکس: شامل اطلاعات توصیفى و تحلیلى، عکس‌هاى شخصیت‌ها، اماکن، همایش‌ها، نمایشگاه‌ها،… (ایرانی) درباره ی کودکان و نوجوانان
٩. سرگذشتنامه: شامل سرگذشتنامه، فهرست آثار و فعالیت‌ها، جایزه‌ها و نقد آثار، عکس شخصیت‌هاى ادبی، علمی، هنری ایرانى که درباره یا برای کودکان و نوجوانان فعالیت داشته یا دارند و شخصیت‌هاى خارجى که آثار آنها در ایران ترجمه شده اند.
١٠. سازمان‌ها: شامل اطلاعات توصیفی و شرح فعالیت‌ها و وظایف سازمان‌هایی که دررابطه با کودکان و نوجوانان فعالیت مى‌کنند و مراکز آموزشى کودکان و نوجوانان(مدرسه‌ها، کودکستان‌ها، فرهنگسراها،…)
١١. حقوق کودک: شامل شرح مواد حقوق مدنی و جزایی کودک و نوجوان در ایران
١٢. جایزه ادبى- هنرى: شامل اطلاعات توصیفى، تاریخچه و شیوه‌ى برگزارى و اهدای جایزه به آثار کودکان و نوجوانان در ایران و جایزه‌هاى خارجى که کتاب‌هاى ایرانى موفق به دریافت آنها شده‌اند
١٣. ناشران: شامل اطلاعات راهنما، شرح فعالیت‌ها، کتابشناسی نشر کتاب‌های کودکان و نوجوانان و جایزه‌هاى ناشران ایرانى کودکان و نوجوانان (منابع اولیه) درباره ی کودکان و نوجوانان (منابع ثانویه)
١٤. گنج واژه⁄ تزاروس: بانک واژگان تخصصى ادبیات کودکان و نوجوانان به فارسى و انگلیسى
