خواب کودک

دکتر نسرین براهنی متخصص کودکان ونوزادان
کی کجا می خوابه؟

این مسئله که فرزندتان کجا بخوابد به شما بستگی دارد و هر تصمیمی مزایا و معایب خاص خود را دارد. نوزاد می‌تواند در اتاق خواب شما یا  اتاق خودش، بر روی تخت شما و یا تخت خودش بخوابد. فراموش نکنید که در مواقعی که شما یا همسرتان خیلی خسته هستید و یا در اثر مصرف داروی خاصی دچار خواب آلودگی شده‌اید نباید نوزادتان را با خود بخوابانید. کودک شما ممکن است  همزمان با بزرگتر شدن، از روشی به روش دیگر تغییر سلیقه دهد.

بیشتر پدر و مادرها دوست دارند که نوزاد مخصوصا اگر شیرمادرخوار باشد، در هفته‌های اول پس از تولد در همان اتاق خودشان بخوابد. چرا که در این صورت نوزاد می‌تواند بدون آشفتگی خواب خود و پدر و مادر در تمام طول شب شیر بخورد. زمانی که فواصل تغذیه نوزاد بیشتر می‌شود، می‌توان او را در اتاق خودش خواباند و برای اطمینان بیشتر می‌توان وسایل سمعی نیز در اتاق او قرار داد.

از معایب هم اتاقی نوزاد با شما این است که نوزادان معمولا هنگام خواب پرسروصدا هستند و این کار باعث بی‌خوابی شما می‌شود. حتی اگر نوزادتان در اتاق شما ولی روی تخت خودش نیز باشد بزودی بلافاصله پس از بیدار شدن متوجه می‌شود که شما نیز در همان اتاق‌ هستید و این امر موجب می‌شود که نادیده گرفتن گریه‌های او غیرممکن شود. تصمیم‌گیری برای تعیین مقطع زمانی خاص در مورد جدا کردن اتاق کودک، کار دشواری است و شما می‌توانید این کار را برای زمانی برنامه‌ریزی کنید که فواصل تغذیه او هر چهار ساعت شده است و نتیجه این کار را ملاحظه کنید.

همان‌طور که ذکر شد بیشتر مادرانی که نوزادشان را با شیر خود تغذیه می‌کنند، ترجیح می‌دهند که در هفته‌های اول تولد برای راحتی بیشتر نوزاد و استراحت خودشان، نوزاد را با خود بخوابانند. با این حال اگر شما بعد از هفته‌های اول نیز فرزندتان را با خود بخوابانید، باید خودتان را  آماده کنید که تا چندین سال تختخواب خود را با فرزندتان شریک شوید. هنگامی که فرزندتان یاد می‌گیرد که تختخواب شما را به عنوان محل خواب خود بشناسد که این کار احتمالا در طول سه ماه اول زندگی صورت می‌گیرد، جدا کردن و قانع کردن او برای خوابیدن در جای دیگر کار بسیار دشواری خواهد بود. هر اندازه که خوابیدن کودک با شما طولانی‌تر شود، عادت دادن او به تختخواب خودش دشوارتر خواهد بود. در صورت عدم موافقت همسرتان با خوابیدن کودک در کنار شما، تداوم این کار موجب بروز تنش در روابط شما می‌شود.

 چگونه فرزندتان را بخوابانید؟

در اینجا دو سوال اساسی در مورد خواب کودک وجود دارد. اولین سوال این است که چگونه می‌توان کودک را عادت داد که بخودی خود بخوابد؟ و سوال دوم این است که کودک در طول شب چند ساعت می‌تواند بطور متوالی بخوابد؟ خوابیدن مهارتی است که کودک می‌آموزد و در این مورد می‌توان آموزش‌های زیادی داد ولی برای کمک به تداوم خواب کودک در طول شب، کار چندانی نمی‌توان انجام داد. علاوه بر این در طول ماه اول، نحوه خواب کودک تا حدودی به تغذیه او با شیر مادر و یا شیر خشک بستگی دارد چرا که کودکان شیرمادرخوار دفعات بیشتری برای شیر خوردن بیدار می‌شوند. (به جدول مراجعه فرمایید.)

یادگیری نحوه به خواب رفتن در برخی از شیرخواران آسان‌تر از دیگر شیرخواران صورت می‌گیرد. نوزادان عادات خوب و بد را فوق العاده سریع یاد می‌گیرند ولی این عادات را می‌توان تغییر داد. نکته اساسی این است که آموزش‌های مربوط به خوابیدن فرزندتان بایستی مداوم و پیوسته باشد و بخاطر داشته باشید که هر اندازه زمان طولانی‌تری عادت‌های کودک به حال خود رها کنید، تغییر آنها دشوارتر خواهد بود. ممکن است لازم باشد که کودک قبل از بخواب رفتن، ابتدا گریه کند اما نگران نباشید این کار بخشی از روند آموزشی است.

اهمیت برنامه روزانه زمان خواب

بسیاری از متخصصین خواب معتقدند که آموزش بخواب رفتن به نوزاد کمک می‌کند تا برنامه روزانه زمان خواب را برقرار کند‌. این آموزش کودک را قادر می سازد تا نشانه‌هایی را تشخیص دهد که به او نشان می‌دهند که زمان خواب (چرت روز یا خواب شب) فرا رسیده است. برقراری برنامه روزانه خواب برای نوزاد هرگز زود نیست حتی اگر تلاش‌های شما در حوالی سه ماهگی ظاهر شوند.

هدف از برقراری برنامه روزانه، علاوه بر ارائه نشانه‌هایی به کودک دال بر فرا رسیدن زمان خواب، آرام کردن و کمک به تخلیه باد شکم وی نیز می‌باشد. سعی کنید فرزندتان را حمام کنید و لباس‌هایی بجز آنچه هنگام روز بر تن داشت به او بپوشانید. کودک را در همان اتاقی که می‌خوابد شیر دهید (که باید روشنایی ضعیفی داشته باشد)، او را محکم در آغوش بگیرید و در تختخوابش قرار دهید. در انجام مراحل فوق معطل نشوید. کل این روند از حمام کردن تا خواباندن نباید بیش از 45 دقیقه طول بکشد.

برقراری آرامش زمان خواب  

برخی از والدین دوست دارند که بعد از حمام کردن به صورت بخشی از برنامه روزانه، فرزندشان را با روغن ماساژ دهند. اکثر پدر و مادرها متوجه می‌شوند که کودک با بوی آشنای یک پارچه نرم که هنگام تغذیه استفاده می‌شود یا با اسباب‌بازی خاصی آرام می‌شوند. برخی دیگر متوجه می‌شوند که پستانک برای بخواب رفتن فرزندشان مفید است. کاری که شما باید از آن اجتناب کنید این است که در انتهای روز با کودک بازی و او را تحریک کنید. بخش نهایی برنامه روزانه این است که فرزند شما باید هنگام گذاشتن وی در رختخواب بیدار باشد تا بتواند این علامت اصلی خوابیدن را بشناسد.

کودکی که قبلا در جای دیگری بخواب رفته است اگر در تخت خود بیدار شود ممکن است وحشت‌زده شود چرا که نمی‌تواند بلافاصله محلی را که در آنجاست، بشناسد. بنابراین اگرچه خواباندن کودک در خارج از تختخواب در هفته های اول کار خوبی است ولی با بزرگ‌تر شدن وی بایستی از این کار خودداری کنید تاتبدیل به عادت نشود.  

منبع: دنیای کودک تبریز