دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان سازمان ناسودبر و مستقلی است که در سال ۱۹۵۳ از سوی یلا لپمن، به منظور بهبود کیفیت کتابهای کودکان و نوجوانان، گسترش کتابخانههای مربوط به آن ها، و ایجاد تفاهم میان نسل جوان کشورهای مختلف از طریق کتاب، در شهر زوریخ سوئیس بنیان نهاده شد.
پس از پایان جنگ جهانی دوم، لپمن اقدام به گردآوری کتابهای برجسته کودکان و نوجوانان از سراسر جهان کرد که در ۱۵ دسامبر ۱۹۴۸ منجر به تشکیل کتابخانه بینالمللی جوانان مونیخ در مونیخ گردید. این کتابخانه نخستین مرکز بینالمللی برای پژوهشگران و دستاندرکاران ادبیات کودکان بوده است، اکنون یکی از مهم ترین کتابخانه های تحقیقاتی بین المللی جهان به شمار می آید. پس از تشکیل کتابخانه مونیخ، در همایشی که در مونیخ با موضوع "تفاهم بینالمللی از طریق کتابهای کودکان" برگزار شد، نخستین گام در جهت تأسیس دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان برداشته شد.
از جمله هدف های این دفتر عبارت است از: کمک به ارتقا و تفاهم بینالمللی از طریق کتابهای کودکان؛ فراهم آوردن امکان دسترسی کودکان جهان به کتابهای هنری و ادبی ارزشمند، تشویق ناشران به انتشار و توزیع کتابهای خوب برای کودکان به ویژه در کشورهای در حال توسعه؛ آموزش دستاندرکاران ادبیات کودکان و نوجوانان؛ ایجاد انگیزههای تحقیق و دانشپژوهی برای نسل جوان. در ادامه پنج دهه فعالیت های پیشرو IBBY دفتر مجموعه ی تازه ای از فعالیت ها و برنامه ها را بر پایه ی اندیشه هایی که بنیان گذاری شده در دست اجرا دارد.
چارچوب این پروژه های جدید "هر کودکی حق دارد به کتاب دسترسی داشته باشد" است. بر این اساس هدف دفتر این است که هر کودکی در هر کجای دنیا به کتاب ها دسترسی داشته باشد و شانس این را داشته باشد که به معنای واقعی به یک خواننده ی کتاب تبدیل شود. IBBY این را از حقوق بنیادی و دروازه ای به سوی توانمندی هر کودک می داند. برای رسیدن به این هدف تنها سواد کافی نیست بلکه نیازمند آن است که کودکان به خوانندگانی مادام العمر تبدیل شوند، کسانی که توانایی اندیشیدن به شیوه ی انتقادی را داشته باشند و فعالانه در فعالیت های اجتماعی شرکت کنند. در برابر عوام فریبی مقاومت کنند، جهان را درک کنند، خود را بشناسند و دیگران را بشناسند.
دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان بر این باور است که بهترین راه برای رسیدن به این هدف دسترسی کودکان به بهترین های ادبیات است؛ ادبیاتی شگفتی آور با تصویرهای زیبا که حقیقت زندگی کودکان را بازگو کند. اما تاکید اصلی IBBY بر دسترسی داشتن کودکان به ادبیاتی که در کشور خودشان پدید آمده و بازتاب دهنده ی زندگی خود این کودکان است. کتاب ها باید آینه ی تمام نما زندگی آن ها و پنجره ای به سوی زندگی دیگران باشد. بر این اساس دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان با کمک هیدو یامادا تولید کننده ی عسل ژاپنی پروژه هایی را برای تقویت و گسترش توانایی محلی تولید کتاب با کیفیت بالا و ترویج کتابخوانی اجرا می کند. از سال ۲۰۰۵ صندوق IBBY - یامادا برنامه ی ۵ ساله ای را آغاز کرده است که شامل برگزاری کارگاه هایی درباره ی انتشار کتاب، نویسندگی، تصویرگری و کتابداری در کشورهایی که در زمینه ی نشر کتاب کودک فعالیتی ندارند یا فعال نیستند است. در پی اهداف دسترس پذیر کردن کتاب برای همه ی کودکان به عنوان یک حق و تحت تاثیر تجربه های بانکو دلیبر در ونزوئلا و پروژه هایی که در پی فاجعه ی سونامی در جنوب شرقی آسیا اجرا شد این دفتر پروژه ی صندوق IBBY برای کودکان در بحران را آغاز کرد. این فعالیت یادآور اصلی است که یلا لپمن آن را پایه ی فعالیت های دفتر قرار دارد؛ چیزی که امروزه کتابدرمانی نامیده می شود.
دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان از طریق شعبههای ملی در کشورهای مختلف فعالیت میکند. در برخی کشورها، شعبه ملی دفتر بینالمللی تنها گروه فعال در زمینه ادبیات کودکان است. این شعبهها شامل سازمانها، انجمنهای ملی، و گاه افرادی است که در سطح ملی و بینالمللی جهت ارتقا کیفیت کتابهای کودکان و نوجوانان فعالیت دارند و توسط دبیرخانه دفتر، که در حال حاضر در شهر بازل (سوئیس) قرار دارد، هدایت میشوند.
درآمد این دفتر از حق عضویت شعبههای ملی و حمایتهای مالی مستقل تأمین میشود. این دفتر در حال حاضر ۷۲ عضو در سراسر جهان دارد و طبق اساسنامه آن، هر کشوری میتواند بهعضویت آن در آید. اعضای دفتر باید از طریق شعبه ملی در هر کشور فعالیت کنند. درصورتی که این امکان نباشد، دفتر بینالمللی در آغاز، عضویت شخصی میپذیرد، اما آن عضو باید برای تشکیل یک شعبه تلاش کند.جدیدترین اعضا این دفتر هاییتی، گوتمالا، زامبیا و زیمباوه است.
شورای کتاب کودک شعبه ملی این دفتر در ایران است که در سال ۱۳۴۳ بهعضویت آن در آمده است. مهمترین فعالیتهای این دفتر عبارتند از: "کنگره دوسالانه ادبیات کودکان"، که از سال ۱۹۵۳ هر دو سال یکبار در کشورهای عضو برگزار میشود. موضوع این کنگرهها ادبیات نسل جوان عصر حاضر، جنبههای کمی و کیفی گسترش و توزیع کتاب کودک، و آموزش و پرورش کودکان است. از دیگر فعالیت های این دفتر جایزه هانس کریستیان اندرسن معتبرترین جایزه بینالمللی ادبیات کودکان و نوجوانان، که به نوبل کوچک نیز شهرت دارد.
دوم آوریل، هر سال همزمان با سالروز تولد هانس کریستیان اندرسن، بهعنوان "روز جهانی کتاب کودک" اعلام شده و مراسمی نیز بهمنظور ایجاد علاقه به مطالعه و جلب نظر نسبت به کتابهای کودکان در کشورهای مختلف برگزار میشود. این روز در سال ۱۹۷۵ بنا به پیشنهاد یلا لپمن آغاز گردید. این دفتر، همهساله، مسئولیت تهیه پیام و پوستر مخصوص آن را به یکی از شعبههای ملی خود میسپارد. یکی از نویسندگان برجسته کتابهای کودکان آن کشور مسئولیت نوشتن پیام برای کودکان و نوجوانان جهان را برعهده دارد و یکی از مصوران برجسته همان کشور نیز بهمناسبت این روز، پوستری را، با الهام از متن پیام، طراحی میکند. در ایران، با توجه به اینکه روز دوم آوریل برابر سیزدهم نوروز است، هفته کتاب کودک از ۱۴ تا ۲۰ فروردین برگزار میگردد. از سال ۱۳۴۹، این روز در ایران به رسمیت شناخته شد و همه وزارتخانهها و سازمانهایی که دستاندرکار تهیه کتاب و توسعه کتابخوانی در ایران هستند برنامههای خاصی در این زمینه تنظیم و اجرا میکنند. از ایران، شورای کتاب کودک در سالهای ۱۳۵۵/۱۹۷۶ و ۱۳۷۲/۱۹۹۳ عهدهدار تهیه شعار، پیام، و پوستر این روز برای جهانیان بوده است. شعار و پیام سال ۱۳۵۵ بهوسیله محمود کیانوش نوشته شد و پوستر توسط پرویز دیبایی طراحی گردید. شعار و پیام سال ۱۳۷۲ بهوسیله مهدخت کشکولی نوشته شد و پوستر آن را نورالدین زرینکلک طراحی کرد. دفتر بینالمللی در بزرگترین و معتبرترین "نمایشگاه جهانی کتابهای کودکان و نوجوانان" که از سال ۱۳۴۲/۱۹۶۴ همهساله از ۱۸-۲۱ فروردین در بولونیای ایتالیا برگزار میشود، حضور فعال دارد. در این نمایشگاه، تقریباً همه کشورهای تولیدکننده کتابهای کودکان شرکت دارند و جوایزی نیز به بهترین تصویرگران کتابهای کودک و نوجوان و ناشران آنها اهدا میگردد. از دیگر فعالیت های دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان بنیانگذاری "مرکز اسناد کتابهای کودکان و نوجوانان معلول"، را در سال ۱۹۸۵ در نروژ با پشتیبانی یونسکو می توان نام برد.
"دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان"، با همکاری روزنامه ژاپنی آساهی شیمبون اعطای "جایزه آساهی برای ترویج خواندن" را از سال ۱۹۸۷ (از زمان برگزاری بیستمین کنگره ادبیات کودکان در توکیو) برعهده دارد. مبلغ این جایزه یک میلیون ین است که سالانه از سوی روزنامه آساهی به گروه یا مؤسسهای که نقش مؤثری در ترویج و گسترش کتابخوانی میان کودکان و نوجوانان ایفا کند داده میشود. فهرست افتخار دفتر منتخبی از کتابهای ممتاز و جدید کشورهای عضو دفتر بینالمللی است که هر دو سال یکبار برای ترجمه و چاپ به زبانهای دیگر معرفی میگردد. عناوین کتابها توسط شعبههای ملی انتخاب میشود. هر شعبه ملی حق دارد هربار فقط یک نویسنده، یک تصویرگر، و یک مترجم را نامزد فهرست افتخار کند. کتابهای رسیده در غرفه بینالمللی دفتر، در محل نمایشگاه جهانی کتاب کودک در بولونیای ایتالیا به نمایش گذاشته میشود. "کارگاهها و همایشهای مشترک از سوی دفتر بینالمللی کتاب و یونسکو برای کشورهای در حال توسعه"، در زمینه نویسندگی، تصویرگری، تولید، نشر، توسعه، و توزیع کتابهای کودکان برگزار میشود، که تاکنون در کشورهای کاستاریکا، کنیا، آرژانتین، غنا، مکزیک، کلمبیا، مالی، مصر،فلسطین و شمار دیگری از کشورها برگزار شده است. این دفتر با یونسکو، یونیسف، کمیته بینالمللی کتاب، فدراسیون بینالمللی انجمنها و مؤسسات کتابداری (ایفلا)، انجمن بینالمللی مطالعه، بیینال تصویرگری براتیسلاوا، مرکز فرهنگی آسیا برای یونسکو، و کتابخانه بینالمللی جوانان همکاری دارد. دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان از سال ۱۹۶۳ فصلنامه ای تخصصی با عنوان "بوک برد" منتشر می کند. این فصلنلمه دارای مقالات متعدد، نقد و بررسی آثار، و اخبار مربوط به فعالیتهای ملی و بینالمللی و جوایز است که با همکاری شعبههای ملی، مؤسسههای پژوهشی، استادان و کارشناسان هنر و ادبیات کودکان منتشر میشود و از مهمترین مجلات بینالمللی در زمینه ادبیات کودکان است.