بلوغ در دختران

بلوغ در دختران 

سن متوسط بلوغ در دختران 18-8 سال است

بلوغ در اثر رسیدن یا تکامل سیستم اعصاب مرکزی آغاز می شود. در این زمان بخشهای فرمانده مغزی مانند هیپوتالاموس شروع به تحریک قسمتهای فرمان پذیر بنام تخمدان می کند و در نتیجه این عمل، تخمدان ها شروع به ترشح هورمونهای جنسی بنام استروژن و پروژسترون و آندروژن می کنند. هورمون استروژن در دختران سبب شروع صفات ثانویه جنسی می شود

در شروع و ادامه بلوغ ، فعالیتهای کلی بدن از جمله فعالیت غدد تیروئید و فوق کلیه ،  عوامل تغذیه ای ، بیماریهای مزمن ، محرکات بینایی ، بزاقی ، عاطفی و ... تاثیر دارند. سن متوسط بلوغ در دختران 18-8 سال است. عامل عمده موثر در این زمینه وراثت است  ولی تعدادی عوامل دیگر نیز در شروع و روند بلوغ موثرند که وضعیت تغذیه ، محل جغرافیایی ، سلامت کلی ، مواجهه با نور آفتاب و وضعیت روانی از جمله عوامل موثر در بلوغ می باشند.

بلوغ در دختران چاق نسبتا زودتر آغاز می شود و در دختران با سوء تغذیه شدید دیرتر شروع می شود. در افراد ساکن در روستاها و نزدیک به استوا و ارتفاعات کم بلوغ زودتر حادث می شود. دختران ساکن در مناطق دور از استوا و ارتفاعات بلوغ را دیرتر تجربه می کنند

در مجموع نسبت به چند دهه قبل سن بلوغ کمی کاهش یافته است که بنظر می رسد بخاطر بهبود تغذیه و شرایط زندگی سالم تر باشد. گاهی بلوغ در دختران خیلی چاق یا مبتلا به دیابت یا ورزشکاران دیرتر اتفاق می افتد

صفات ثانویه جنسی در برابر صفات اولیه

هر نوزاد دختری با صفات اولیه جنسی که شامل رحم ، دو عدد لوله رحمی ،دو عدد تخمدان ، واژن و دستگاه تناسلی خارجی است متولد می شود ولی رشد و ایجاد صفات ثانویه جنسی بسته به شروع بلوغ  و فعال شدن تخمدانها و ترشح هورمون استروژن دارد. صفات ثانویه جنسی یا همان علائم بلوغ  جسمانی در دختران شامل این موارد است

رشد پستانها ، پیدایش موهای زائد در ناحیه تناسلی و زیر بغل ، تبدیل شکل کودکانه بدن به فرم بزرگسالی ، تغییر صدای کودکانه به زنانه ، تغییرات و تحولات اسکلتی ، رشد و تحول در غدد عرقی و چربی ، رشد یا جهش سریع در قد و وزن ، تغییر پراکندگی چربی در بدن ، جوش جوانی ( آکنه ) ، تمایل به جنس مخالف و قاعدگی

همیشه در شروع و ادامه این علائم باید تفاوتهای فردی را در نظر داشت. افزایش سریع قد ( جهش قدی ) باعث افزایش 25 سانتی متری در قد دختران نوجوان می شود و این افزایش تا زمان قاعدگی سریع است

قد و جثه دختران تا 25 سالگی نیز رشد می یابد و این شامل رشد و تکامل لگن که بعدا نقش مهمی در امر زایمان دارد نیز می شود

قاعدگی معمولا آخرین علامت بلوغ در دختران است. اولین قاعدگی در دختران ایرانی بطور متوسط در 13 سالگی می باشد. داشتن آگاهی های لازم در زمان مناسب فرایند بلوغ را در فرد راحت تر و دلپذیر تر می سازد

چه زمانی به دخترانمان در خصوص قاعدگی اطلاعات دهیم ؟

پدیده بلوغ باید مورد توجه والدین و مربیان مدارس باشد بنظر می رسد بهترین زمان برای دادن اطلاعات برای هر تحولی  زمانی نه چندان نزدیک و نه چندان دور از آن رخداد باشد. در مورد قاعدگی بهترین وقت زمان جهش قد در دختران می باشد که به فاصله چند ماه پدیده قاعدگی اتفاق خواهد افتاد

مجموعه اطلاعاتی که دختران در خصوص بلوغ و جنسیت می بایست کسب کنند الفبای زنانگی نامیده می شود. تجربه نشان می دهد که عدم آگاهی از این الفبا ، سلامت جسمی ، جنسی ، روانی و اجتماعی فرد را به مخاطره می اندازد. این الفبا شامل شرایط و وضعیت بلوغ و قاعدگی طبیعی و غیر طبیعی ، رفتارهای زندگی سالم از جمله تغذیه ، ورزش ، استراحت و استفاده از آفتاب ، مراجعه به پزشک یا افراد ذیصلاح برای کسب اطلاعات ، کاهش اضطراب و تشخیص و درمان بیماریها می باشد

چه زمانی مراجعه به پزشک و مشاوره با وی لازم است ؟

1-    اگر قاعدگی تا سن 16 سالگی شروع نشود

2-    اگر صفات ثانویه جنسی مثل جوانه زدن پستان و رویش موهای زهار تا 14 سالگی آغاز نشود

3-    اگر تا سه سال بعد از جوانه زدن پستان قاعدگی شروع نشود

4-    اگر 5 سال از زمان بروز اولین علامت بلوغ گذشته باشد و قاعدگی شروع نشده باشد

5-    اگر بین قد و وزن با سن همزمان اختلاف فاحشی وجود داشته باشد

6-    اگر بعد از برقراری قاعدگی منظم رویش موهای زبر در ناحیه صورت ، زیر چانه یا سایر قسمتهای بدن پیش آید

اضطراب و نگرانی و وجود سوالات مختلف در خصوص بلوغ برای نوجوانان و والدین وی یک امر کاملا طبیعی است 

منبع: صدای سلامت