آموزش توالت به کودک

 

آموزش توالت (Toilet Training) یعنی آنکه کودک طرز صحیح استفاده از توالت را بیاموزد، نیاز به دستشویی کردن، شستن و کند، طرز صحیح دستشویی کردن، شستن و پاکر کردن خودش و شستن دست‌ها و خشک کردن آنها را بیاموزد. کودکان معمولا تا سن ٥-٤ سالگی در این مورد نیاز به کمک دارند. اکثر کودکان کنترل عضلانی برای تنظیم خود را بین سن ١٨ ماهگی و ٣ سالگی بدست می‌آورند. ولی کودکانی که ناتوانی دارند نمی‌توانند تا سنین بالاتر این کنترل را بدست آوردند.  

البته علاوه بر سن کودک، آمادگی او نیز برای این آموزش مهم است. مثلا اینکه کودک باید بتواند بنشیند و بتواند حداقل برای ٥ دقیقه آرام بازی کند، قادر به همراهی و کمک کردن برای پوشیدن و درآوردن لباسش باشد، رفتارهای تقلیدی را نشان دهد، توانایی فهمیدن و دنبال کردن دستورات ساده را داشته باشد، در مرحله لجبازی و منفی گرایی نباشد، حرکات روده و فعالیت آن در زمان‌های خاصی از روز تنظیم شده باشد، توانایی این را داشته باشد که حداقل بتواند برای مدت سه ساعت خودش را خشک نگه دارد و یک نام و اسم برای ادرار و مدفوع داشته باشد و زمانی که شروع به آموزش توالت می‌کنیم نباید کودک در وضعیت استرس آوری باشد، مثلا زمان‌هایی مثل از شیرگیری کودک، تولد فرزند جدید و تغییرات منزل، زمان‌هایی مناسبی برای شروع آموزش نیستند.

معمولا از زمان شروع آموزش ٦ هفته طول می‌کشد تا کودک آن را بیاموزد.

قبل از آموزش توالت این مراحل را در نظر بگیرید:

• برای ادرار و مدفوع کودک نام بگذارید و زمانی که کودک این عمل را انجام داد تکرار کنید که تو، جیش کردی ... تو پی‌پی کردی و ...
• اجازه دهید گاه کودک دستشویی رفتن سایر اعضاء خانواده را ببیند و نگاه کند و سوالات خود را بپرسد.
• پوشک و کهنه کودک را هرچه زودتر عوض کنید و او را تمیز کنید. تا کودک با این وضعیت احساس راحتی نکند بهتر است پوشک کودک در دستشویی عوض شود.
• زمانی که کودک به طور کلامی یا با ژست خود نشان می‌دهد که دستشویی دارد او را تشویق کنید.

در مرحله آموزش توالت نکات زیر را در نظر بگیرید:

• لگن یا توالت کودک را به او معرفی کنید. آن را داخل حمام یا دستشویی بگذارید و به کودک بگویی آنجا دستشویی کند.
• او را تشویق کنید که چندین بار در روز روی دستشویی یا لگن خود بنشیند، اوایل اجازه دهید که با لباس روی لگن بنشیند تا تجزیه غیراسترس زای نشستن روی لگن با لباس را داشته باشد.
• زماین که کودک روی لگن خود نشست اجازه یک فعالیت جالب و خاص را به او بدهید (مثل اینکه عروسکی به دست او بدهید یا تخته و گچی که روی آن را خط خطی کند). کودک باید فقط زمانی که روی لگن نشسته است حق استفاده از این فعالیت یا بازی خاص را داشته باشد. بدین وسیله شما کودک را برای استفاده از لگن و دستشویی می‌کنید. علاوه بر آن بازی کردن کودک را از حالت مقاومت خارج می‌کند و او را راحت و آرام می‌کند.
• بتدریج لباس کودک را در زمان نشستن روی لگن یا دستشویی کم کنید تا زمانی که کودک بدون شلوار و لباس زیر و پوشک راحت روی آن بنشیند.
• برای ساعتی به کودک اجازه دهید بدون کهنه و پوشک باشد (حداقل ٣٠ دقیقه) اگر در این زیمان کودک ادار یا مدفوع کند به او توضیح می‌دهیم که کجا حق دارد ادرار کند و کجا نمی‌تواند. لگن را به او نشان دهید و توضیح دهید که باید اینجا دستشویی کند.
• زمانی که کودک روی لگن و دستشویی نشست و دفع ادرار یا مدفوع داشت او را تشویق کنید و به او بگویی که به طور مثال: تو پی‌پی کردی حالا باید تو را پاک کنم. اجازه دهید کودک سیفون را بکشد و تمیز کردن دستشویی را ببیند.
• در مراحل بالاتر و پس از آنکه کودک در مراحل قبل به موفقیت رسید او را به دستشویی ببرید، کمک کنید تا لباسش را درآورد، روی دستشویی بنشیند، سیفون را بکشد، خودش را پاک کند و دستهایش را بشوید و سپس آنها را خشک کنید.
• بتدریج نیاز کودک به کمک شما کمتر خواهد شد و خواهد توانست به طور کامل آداب توالت رفتن را بیاموزد.

دکتر فریبا عربگل

فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
بیمارستان امام حسین
بخش روانپزشکی اطفال  

منبع: انجمن روانپزشکی کودکان و نوجوانان ایران

لوسمی شایع ترین سرطان کودکان است

 

یک فوق تخصص سرطان کودکان گفت: لوسمی فرایند و تکثیر، خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می کند و لوسمی لنفوئیدی حاد در کودکان شایع است که بین سنین ۲ تا ۶ سال تظاهر می کند. 

دکتر اعظم السادات هاشمی در گفت وگو با خبرنگار ایسنا ،  سرطان خون یا لوسمی را نوعی بیماری پیشرونده و بدخیم اعضای خونساز بدن عنوان کرد که با تکثیر و تکامل ناقص گویچه های سفید خون و پیش سازهای آن در خون و مغز استخوان ایجاد می شود. 

این فوق تخصص سرطان کودکان اظهار کرد: لوسمی فرایند تکثیر، خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می کند و اجتماع این یافته های سرطانی در خارج از مغز استخوان، موجب تشکیل توده هایی در اندامهای حیاتی بدن می شوند. 

وی اظهار کرد: لوسمی براساس طیف، شدت، سرعت و پیشرفت بیماری به دو دسته حاد و مزمن تقسیم می شود که گسترش دامنه بیماری در وضیعت حاد کوتاه تر و در مزمن طولانی تر است.
وی افزود: شایع ترین اشکال لوسمی براساس سرعت پیشرفت روند بیماری و نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی و سرطان شده به چهار گروه لوسمی لنفوئیدی حاد، لوسمی میلوئیدی حاد، لوسمی لنفوئیدی مزمن و لوسمی میلوئیدی مزمن تقسیم می شوند. 

دکتر هاشمی علائم هشدار دهنده سرطان خون را احساس ناخوشی عمومی، تظاهر لکه های دانه اناری زیر جلدی پوست، لخته یا منعقد نشدن خون در پی ایجاد زخم یا بریدگی، ضعف یا خستگی مزمن، عفونتهای مکرر، دردهای استخوان و مفاصل، تنگی نفس در اثر فعالیت، تب و لرز و نشانه های شبه سرماخوردگی، احساس سیری و بی اشتهایی، خونریزی مکرر بینی، تورم و خونریزی لثه ها و لاغری ممتد عنوان کرد. 

این فوق تخصص سرطان کودکان اظهار کرد: تحقیقات آماری و بالینی روند بدخیمی بیماری لوسمی را به عواملی چون افراد، سابقه قبلی ابتلا به بیماری های خونی، استعداد میزبان، عوامل ژنتیکی و اعتیاد به دخانیات ارتباط می دهند. همچنین ابتلا به لوسمی با افزایش سن ارتباط مستقیم دارد به گونه ای که افراد بالای ۵۵ سال باید بیشتر مراقب علائم هشداردهنده باشند.
وی بیان کرد: با توجه به وضعیت عمومی سلامت فرد، بررسی های تشخیص لوسمی ممکن است شامل آزمایش خون، نمونه برداری، سازگاری بافتی، بررسی کروموزومی، عکسبرداری از قفسه سینه با تابش اشعه ایکس، سی تی اسکن، پرتونگاری با استفاده از تشدید میدان مغناطیسی، سونوگرافی و معاینات بالینی باشد. 

دکتر هاشمی گفت: فرایند درمان لوسمی برای هر شخص معین با شرایط بیماری وی مرتبط است و الگوهای درمان لوسمی بستگی به نوع لوسمی، وضعیت بیماری در شروع درمان، سن، سلامت عمومی و چگونگی واکنش بیمار به نوع درمان دارد. 

وی افزود: علاوه بر الگوهای رایج برای درمان انواع سرطان همچون شیمی درمان و اشعه درمانی می توان به درمان بیولوژیکی یا ایمونولوژیک، جراحی، پیوند مغز استخوان، پیوند اتولوگ، پیوند سفیژنئیک و پیوند آلوژنئیک اشاره کرد. 

وی تصریح کرد: پس از تهیه بافت پیوندی از روش های ذکر شده به بیمار مقادیر بالایی داروهای شیمی درمانی همراه یا بدون پرتو درمانی می دهند تا باقیمانده مغز استخوان وی تخریب شود و در مرحله ی آخر مغز استخوان سالم را گرم گرده و بوسیله ی یک سوزن و از طریق سیاهرگ به بیمار تزریق می شود تا جانشین مغز استخوان تخریب شده شود. این فوق تخصص سرطان کودکان ادامه داد: پس از ورود بافت پیوندی به جریان خون، یافته های پیوند زده به مغز استخوان هدایت شده و به تولید گویچه های سفید خون، گویچه های قرمزخون و پلاکتهای جدید می پردازند. 

دکتر هاشمی، ابتلا به عفونت و خونریزی، تهوع، استفراغ، خستگی، بی اشتهایی، زخمهای دهانی، ریزش مو و واکنش های پوستی را از جمله عوارض جانبی پیوند مغز استخوان و پیوند سلولهای پایه دانست. وی خاطرنشان کرد: امروزه با کاربردهای جدید الگوهای درمان پیوند مغز استخوان و درمان بیولوژیکی یا ایمونولوژیک و داروهای جدید ضدسرطان و پیشرفتهای علم ژنتیک و ساختار ژن های انسانی امیدهای تازه ای برای غلبه بر این بیماری بوجود آمده است. 

منبع: سایت پزشکان ایران

کارهای سخت و خطرناک برای کودکان ممنوع!

 

 ۲۲ خرداد (۱۲ ژوئن) روز جهانی مبارزه با کارهای سخت و خطرناک برای کودکان است. 

انجام کارهای سخت و خطرناک برای کودکان ممنوع است، اما بر اساس آمار سازمان جهانی کار، اکنون نزدیک به ۲۱۵ میلیون کودک کار در جهان وجود دارد.  از این میان، ۱۱۵ میلیون کودک به انجام کارهای سخت و خطرناک می پردازند. 

هر کاری که سلامتی کودک را به خطر بیاندازد کار خطر ناک شمرده می شود. کاری که ممکن است با انجام آن کودک بیمار و یا زخمی شود یا جان خود را از دست بدهد. متاسفانه بسیاری از آثار انجام کارهای خطرناک برای کودکان، در بزرگسالی خود را نشان می دهد. 

کارهای سخت و خطرناک برای کودکان، دامنه گسترده ای را شامل می شود. از کشاورزی، کار در معدن، کارهای ساختمانی، کارهای خدماتی، کار در هتل ها، رستوران ها و کارهای خانگی. 

سازمان جهانی کار تخمین می زند که ۴۱ میلیون دختر و ۷۴ میلیون پسر در جهان برای زنده ماندن ناچار به انجام کارهای سخت و خطرناک هستند.  

بیشترین شمار کودکان درگیر در کارهای سخت و خطرناک در منطقه آسیا و اقیانوسیه و کشورهای پایین صحرای آفریقا زندگی می کنند. بسیاری از این کودکان در مزرعه ها کار می کنند. آن هم هر روز از هنگام بالا آمدن خورشید تا پس از فرو رفتن آن. کار در مزرعه ها، افزون بر سنگین و دشوار بودن کار، کودکان را در معرض انواع مواد سمی شیمیایی قرار می دهد و نتیجه آن ابتلا به بیماری های سخت است. کشاورزی با ۵۰ درصد بیشترین آمار کار سخت کودکان را به خود اختصاص داده است.

پس از آن، کارهای خانگی و یا خیابانی با ۳۰ درصد قرار دارد. این گونه از کار، برداشتن بارهای سنگین، کار کردن با آتش یا در کنار کوره ها، کار با مواد شیمیایی در خانه و استفاده از چاقوهای تیز را شامل می شود. 

آمارها نشان می دهد، دختران بسیار کوچک، بیشترین درگیری را با این نوع از کار دارند. کاری که هم بسیار دشوار و هم بسیار خطرناک است.  

۱۱ درصد از کارهای سخت برای کودکان، کار کردن در صنایع است. کار کردن در معدن ها، کارگاه های کوچک صنعتی و کارهای ساختمانی در این گروه قرار می گیرند. 

در ایران هم بر اساس آمارهای رسمی، دو و نیم میلیون کودک کار در کشور زندگی می کنند که بسیاری از آن ها به انجام کارهای سخت و خطرناک مجبور هستند. از کار در کارگاه های کوچک صنعتی تا جابجایی بارهای سنگین و کار در مزارع و مسئولیت های خانگی.  

بر اساس قوانین ایران، ۲۳ نوع شغل برای نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ ساله ممنوع اعلام شده است. کارهایی مانند جوشکاری و کار با وسایل با ارتعاش بالا سرو کار دارند. بر اساس قانون در ایران، استفاده از کودکان و نوجوانان در حفر قنات، کار در دامداری‌ها، کشتارگاه‌ها، کارگاه‌های قالی‌بافی و زیلوبافی، کوره‌پزخانه‌ها و نانوایی‌ها ممنوع شده است. اما کار کودکان در کارهای خانگی و کارگاه‌های کوچک زیر ۱۰ نفر ممنوعیت ندارد. 

منبع: کتابک

مراقبت از بهداشت دهان و دندان کودکان

 در سن مدرسه پوسیدگی دندان ها بسیار شایع بوده و مربیان در پیشگیری از بروز آن نقش بسیار مهمی دارند، حفظ و مراقبت از دندان ها ضامن تغذیه مناسب و رشد طبیعی کودک خواهد بود . پوسیدگی دندانها فرایندی است که با سه عامل اصلی زیر در ارتباط می باشد:

الف – ضخامت مواد در تماس با دندان ها

ب – مواد قندی دریافتی در رژیم غذایی

ج – باکتری های اختصاصی دهانی

با از بین رفتن مینای دندان که در نتیجه فعالیت باکتری ها در اثر تخمیر مواد قندی رخ می دهد به تدریج لکه های سفید رنگی به وجود آمده که در نهایت به فقدان پیشرونده بافت دندان و ایجاد پوسیدگی در آن می انجامد 

جهت پیشگیری از پوسیدگی و فساد دندان موارد زیر پیشنهاد می گردد:

شستشوی مرتب دهان پس از هر وعده غذا خوردن

استفاده از خمیردندان مناسب

مسواک زدن به روش صحیح پس از هر وعده غذا

استفاده از غذاهای دریایی

استفاده از آب لوله کشی بهداشتی

استفاده متناوب از آب های معدنی سالم

خودداری از مصرف غذاهای گرم و سرد به طور همزمان

اجتناب از نوشیدن مایعات سرد به دنبال مواد غذایی گرم

مراجعه به دندان پزشک هر ۶ ماه یک بار 

به اولیاء محترم توصیه می شود که به کودک خود در هنگام رفتن به مدرسه یک عدد میوه پوست نکنده بدهند

یک لیوان شیر در غذای کودک بگنجانند

قبل از رفتن به مدرسه به کودک صبحانه کامل بدهند

مواد غذایی از نظر بهداشتی با نظارت مسئولین استفاده شود

به کودکان بیاموزید قبل از صرف غذا دست های خود را با صابون و آب جاری بشویند

در مدرسه هر کودکی لیوان و قاشق مخصوص خود را همراه داشته باشد 

یکی از عواملی که در گسترش پوسیدگی دندان های کودکان موثر است باورهای غلط والدین نسبت به دندان های شیری و غفلت آنها از رویش دندان های دائمی است مخصوصا مورد اول دائمی که در سن شش سالگی حاصل می شود. با افزایش اطلاعات دندانپزشکی والدین در مورد دندان های شیری و دائمی از نظر تعداد، نحوه تشکیل، زمان تشکیل، زمان ظاهر شدن در دهان، اثرات و اهمیت دندان های شیری بر روی دندان های دائمی از نظر پوسیدگی و جفت گیری دندان های دائمی کمک زیادی در حفظ سلامت دندان ها می تواند داشته باشد. بسیاری از کودکانی که به مطب مراجعه می کنند چندین دندان شیری پوسیده در دهان آنها موجود است که والدین نسبت به درمان آنها اقدام نمی کنند و گمان آنها این است که دندان های شیری دندان های موقت می باشند و می پندارند برای دندان هایی که بعدا می افتد هزینه ترمیم، عصب کشی و روکش بیهوده است. ولی اگر برای والدین اهمیت دندان های شیری و عوارض زود از دست دادن دندان های شیری توضیح داده شود و بدانند که هفتاد درصد ناهنجاری های اکتسابی که نیاز به درمان ارتودنسی دارد ناشی از زود از دست دادن دندان های شیری است مسلما در حفظ و نگهداری دندان های شیری تلاش بیشتری می کنند.  

یکی از عوارض زود از دست دادن دندان های شیری از دست رفتن فضای لازم جهت رویش دندان های دائمی زیرین و نهفته شدن دندان دائمی است. اطلاع والدین از عوارض عدم رعایت بهداشت و عدم ترمیم دندان ها عامل بسیار مهمی در تشویق به استفاده از روش های پیشگیری و ترمیم دندان های شیری و دائمی پوسیده می باشد. این امر می تواند کمک زیادی در سلامت عمومی جامعه داشته باشد. دندان های شیری پوسیده سبب سرایت پوسیدگی به دندان های شیری و دائمی داخل دهان خواهند شد. از طرفی اگر عفونت دندان شیری به ناحیه ریشه و استخوان بین ریشه دندان های شیری برسد سبب پوسیدگی دندان های دائمی زیرینش خواهد شد.

هدف ما پیشگیری ودرمان بیماریهای دهان و دندان از دوران نوزادی و کودکی تا بلوغ است. 

ملاقات با دندانپزشک

اغلب بیماران در مراجعه به مطلب دندانپزشکی دچار اضطراب می شوند. در مورد کودکان علت ترس از مراجعه به دندانپزشک در دو عامل خلاصه می شود:

ناآشنا بودن به وسایل و محیط دندانپزشکی

گفتگوی والدین و اطرافیان:

گاهی نیز کودک سابقه بد قبلی از درمان دندانپزشکی دارد.

برای آشنا کردن کودکان با محیط و وسایل دندانپزشک می توان با کشیدن تصاویر، ساختن ماکت و یا استفاده از اصل وسایل، کودک را یا وسایلی نظیر آینه، سوند معاینه ( دندانپزشک کلمه دندان شمار را برای کودکان استفاده می کند)، توربین ( کلمه مسواک برقی برای کودکان استفاده می شود) و نیز کاربرد آنها آشنا کرد.

نقش پدر و مادر و سایر اطرافیان در برداشت روانی کودک از دندانپزشکی بسیار اهمیت دارد. ذهنیت منفی از طرق گوناگون ممکن است ایجاد گردد. یکی از این موارد گفتگوهای اطرافیان درباره تجربه های ناخوشایندی است که از دندانپزشکی دارند. تا حد امکان از بیان کارهای سخت دندان پزشکی در حضور کودکان باید خودداری کرد.

مورد دیگر پدر و مادری هستند که وقتی کودک کار ناشایستی انجام می دهد، او را تهدید به بردن نزد دکتر می نمایند، در واقع کودک تصور می کند رفتن به مطب پزشک یا دندانپزشک نوعی مجازات است.

آموزش به والدین در مورد نحوه رفتار صحیح هنگام مراجعه کودکان به دندانپزشکی، بسیار حائز اهمیت است. در مورد کودکی که در گذشته تجربه ناخوشایندی از دندانپزشک داشته است،‌می توان با همین شیوه های آموزشی و در صورت لزوم با تغییر دندانپزشک، خاطره آن تجربه را از ذهن وی پاک کرد. 

منبع:دندان پزشکی کودکان

پیشگیری از کودک آزاری

خلاصه ای از سخنرانی خانم فاران حسامی (روانش شناس) با موضوع پیشگیری از کودک آزاری 

در این جلسه ابتدا حاضرین خود را  معرفی کردند. سپس حسامی سخنان خویش را این گونه آغاز کرد: اولین گام ما این است که تصویر واضح و روشنی از کودک آزاری داشته باشیم و بدانیم کودک آزاری چیست و چگونه تقسیم بندی می شود. سپس به راه کارهایی جهت پیشگیری می پردازیم. حسامی از حاضرین سؤال کرد که از نظر آن ها چه کارهایی کودک آزاری است و همگی کارهایی چون کتک زدن، توهین نمودن ، تحقیر، مقایسه کردن ، ترساندن، تهدید نمودن و ... را ذکر نمودند و هر کدام مثال هایی عینی از کودک  آزاری را که بطور روزمره صورت می گیرد ارائه نمودند الفاظی همچون ساکت شو،  حرف نزن ، خیلی نفهمی ، مگر کی هستی؟

 سپس حسامی کودک آزاری را به انواعی چون جسمانی، عاطفی ، جنسی و غفلت تقسیم بندی نمود  و   کودک آزاری را این گونه تعریف کرد : هر رفتاری که به جسم  و روان کودک آسیب بزند چه  عمدی و چه غیرعمدی باشد، کودک آزاری می باشد و با تأکید روی عمدی و غیرعمدی بودن این عمل تأکید کرد که در بسیاری از موارد پدر یا مادر نمی خواهند به کودک خود آسیبی برسانند ولی به هنگام عصبانیت و ... توی گوش بچه می زنند، او را هل می دهند، کتک می ز نند ، به او توهین می کنند و از این راه هم از نظر جسمی و هم روحی - روانی به کودک آسیب می زنند، هر چند این اعمال به قصد آزار و آسیب رساندن نباشد ، کودک آزاری است.

در تعریف غفلت چنین توضیح داد : غفلت زمانی صورت می گیرد که ما باید کاری را برای کودک انجام دهیم ولی در انجام آن کوتاهی می کنیم این هم نوعی کودک آزاری محسوب می شود. مانند:

-  بی توجهی به ویژگی های کودک

- هرگونه کوتاهی نسبت به آموزش و بهداشت کودکان

- کودک را تنها در خانه گذاشتن

- بی توجهی به شرایط سنی کودک

مثلاً زمانی که بچه ای را جایی می بریم و انتظار داشته باشیم یک ساعت یکجا بنشیند و حرکتی نکند ، این عمل نوعی بی توجهی به ویژگی و شرایط سنی کودک است. یک بچه 3-2 ساله نمی تواند یک ساعت یکجا بنشیند.

هم چنین داشتن انتظارات نامتناسب با سن کودک هم نوعی کودک آزاری می باشد به عنوان مثال از کودک 6 ساله انتظار داشته باشیم که از برادر یا خواهر کوچکتر خود مراقبت کند. در حالی که او بچه است و قرار نیست وظیفه بزرگتر ها را انجام دهد . حسامی در پاسخ به سؤال یکی از مادران که مطرح نمود : " اگر مسئولیتی را از بچه ها نخواهیم باعث می شود در بزرگی احساس مسئولیت نکنند" پاسخ داد : ما باید از کودک متناسب با سن او انتظار مسئولیت داشته باشیم، مثلاً وقتی به خرید می رویم و بچه می خواهد اسباب بازیش را همراه خودش بیاورد ما به او می گوییم : " اگرمی خواهی اسباب بازیت را بیاوری خودت مسئول مراقبت از آن هستی "و یا درمهدکودک از او می خواهیم ازوسایل شخصی اش مراقبت کند ، وظیفه ما مسئولیت دادن به کودکان متناسب با سن آن ها است نه این که از آن ها بخواهیم وظایف بزرگترها را انجام دهند.

مورد دیگر غفلت در مهمانی ها اتفاق می افتد و آن زمانی است که ما بزرگتر ها کنار یکدیگر نشسته و به گفتگو مشغولیم و کودکان را بحال خود رها می کنیم و ...

در بخش دیگر سخنان خود در مورد آزار جسمی کودکان مطرح نمودند بیشترین آزارهای جسمی زمانی اتفاق می افتد که پدر یا مادر عصبانی هستند و نمی تواند کنترلی بر عصبانیت خود داشته باشند .

حسامی از حاضرین سؤال کرد زمانی که عصبانی می شوید چه کارهایی می کنید؟ حاضرین پاسخ دادند: داد و بیداد می کنیم . در خود می ریزیم ، پرخاش می کنیم و ... زمانی  که با کودک طرف باشیم از موضع قدرت برخورد می کنیم مخصوصاٌ اگر بدون اجازه کاری را انجام دهد کار به کتک کاری هم می رسد و ...

حسامی عنوان کرد، مسئله ای که در پیشگیری خصوصاً درکودک آزاری جسمی مطرح می باشد این است که ما بتوانیم عصبانیت خود را کنترل کنیم و این امکان پذیر نیست مگر این که دائماً مراقب عصبانیت خود و شدت آن باشیم.

هر زمانی که در ارتباط با بچه احساس کردید خیلی عصبانی هستید و نمی توانید کارهایش را تحمل کنید این علامت خطر است، در اینجا عصبانیت شما از خط قرمز گذشته و دراین موقعیت حتماً باید از یک نفر کمک بخواهید (خواهر – برادر – بابا) که بچه را از شما دور کند ، چرا که در این شرایط هراقدامی انجام دهید به خشونت علیه کودک منجر می شود(می زنید ، توهین می کنید، می ترسانیدش و ...) وقتی احساس خستگی و بی حوصلگی می کنید یا گرفتاری هایی دارید حتماً کمک بخواهید ، اگر کسی برای کمک ندارید خودتان محل را برای لحظاتی ترک کنید تا از عصبانیت شما کاسته شود.  همیشه به یاد داشته باشیم که بچه ها غیرقابل پیش بینی و غیرقابل مذاکره هستند و هیچ حساب و کتابی روی بچه ها نمی توانیم باز کنیم ( این که قانع اش می کنیم ، منطق می فهمد و ...) پس باید قبل از عصبانی شدن با آن ها مذاکره کنید ، اگربچه ها بزرگتر باشند، 9 سال به بالا به آن ها اعلام کنید که عصبانی هستید و تا یک ساعت کار ی به شما نداشته باشند.

سپس حسامی در ادامه بحث بیان کرد: چگونه و از چه راهی می توان مانع رسیدن عصبانیت خود به خط قرمز شویم؟

الگوی عصبانیت خود را بنویسید، چیزهایی که شما را آرام می کند ، پیدا کنید و بگردید حساسیت های خود را بیابید، آیا ریخت و پاش شما را عصبانی می کند؟ ما در طی زمان و تمرین در موقع آرامش می توانیم کاری کنیم که بتوانیم در شرایط، عصبانیت خود را کنترل کنیم وگرنه در موقع عصبانیت همان کاری را می کنیم که تا به حال انجام نداده ایم. پس ضمن آگاهی در مورد حساسیت های خود راهکار های مؤثر بر عصبانیت را حتماً تمرین کنید.

حسامی در ادامه سخنان خود به کودک آزاری عاطفی اشاره نمود و جملاتی چون : "دیگه دوستت ندارم ، خدا دوستت نداره، می رم مامان یکی دیگه می شم و ... " نمونه هایی از آزار عاطفی هستند. ما با این کلمات به کودک چه پیامی می دهیم؟ به او می گوئیم اگرمی خواهی دوستت داشته باشیم آن طور باش که من می خواهم و من را ناراحت نکن وگرنه ... درحالی که ما باید به کودک بگوییم: " من تو را در هر حالتی دوست دارم." و تأکید کنیم تو مرا ناراحت نکردی و من از این که اتاق به هم ریخته است ناراحت هستم و سعی کنیم با بچه 6-5 سال مذاکره کنیم و با همدیگر راهی پیدا کنیم که هر دو راضی باشیم.

سپس در ادامه به کودک آزاری جنسی اشاره و هر عملی که بزرگسال به قصد لذت جنسی نسبت به بچه انجام دهد (بوسیدن ، لمس غیر معمول، تجاوز ، برهنه کردن، شوخی جنسی و ..) را کودک آزاری جنسی نامید.

جهت پیشگیری از کودک آزاری جنسی به چند قانون در این مورد اشاره نمود:

قانون اول: لازم است بچه بداند که هیچ کس حق ندارد بدون اجازه به او دست بزند و برای بوسیدن، بغل کردن باید اجازه بگیرند (3-2 سالگی )

قانون دوم: لمس قسمت های خصوصی برای همه ممنوع است و فقط دودسته اجازه دارند پزشکان و پدر و مادر

قانون سوم : باید به کودک آموزش داد که چشم ، گوش و اندام تناسلی سه قسمت مهم و حساس بدن هستند که با آن ها نه بازی می کنیم نه شوخی (زود آسیب می بینند و مریض می شویم)

قانون چهارم : به بچه ها هشدار دهیم که هیچ بازی نداریم که در آن لباس درآورده شود اگر کسی از شما خواست لباست را بیرون بیاوری این بازی نیست و در مورد پیشگیری برای نوجوانان 10 سال به بالا به آن ها بگوئیم هرگاه قرار است کاری انجام دهید از خود بپرسید:

1- از اینکاری که می خواهم انجام دهم چه حسی دارم؟ دوست دارم یا نه؟

2- این جایی که قرار است بروم یا کاری که می خواهم انجام دهم کسی خبر دارد یا نه؟

3- آیا من بعد از این کار راحت هستم به خانواده ام بگویم این کار را انجام داده ام ؟

و اگر حتی جواب یکی از این سؤال ها منفی بود یعنی این که این کار مشکل دارد و نباید انجام داد. 

منبع: موسسه زنان و کودکان رهیاب

کودکان بی سرپرست، آسیب پذیرترین گروه انسانی در حوادث

وقوع حوادث و بلایای طبیعی همچون زلزله و سیل همواره جوامع انسانی و ساختارهای اجتماعی را مورد تهدید قرار داده است.  

به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، این درحالی است که اکثر نیروهای امدادرسان داخلی و بین المللی دراین گونه مواقع و درساعات اولیه وقوع آن، فقط به یاری رساندن به آسیب دیدگان و انجام عملیات های موفق امداد و نجات از آوار و سیلاب می پردازند و پس ازمدت کوتاهی که اوضاع به روال عادل خود بازمی گردد، قربانیان واقعی زلزله که همان کودکان بی سرپرست بازمانده و نجات یافته از زیر آوار و کنار اجساد نزدیکان خود هستند، فراموش می شوند.
بی تردید کودکان بی سرپرست، آسیب پذیرترین گروه انسانی پس از وقوع حوادث و سوانح طبیعی و غیرطبیعی از جمله زلزله و سیل هستند که باید با برنامه ریزی، تشکیل و تجهیز گروه های امدادی متخصص خدمات ویژه حمایتی و روانشناختی پایه به آنان ارائه شود.
تحقیقات متعدد متخصصان عملیات های حمایت های روانی و روانشناختی نشان می دهد تمامی کسانی که از زلزله، سیل یا سایرحوادث غیرمترقبه جان سالم به درمی برند تا مدت های طولانی بعد ازآن، دامنه وسیعی ازعکس العمل ها و واکنش های روانی از خود نشان می دهند.
این علائم در گروهی از افراد از جمله کودکان بی سرپرست و زنان شامل اضطراب، نگرانی و خاطرات ناخوشایند است.
درحالی که درعده ای دیگری از کودکان، این حالات بسیار شدیدتر است و منجر به بروز بیماری روانی می شود که استرس متعاقب حوادث (p.t.s.d) نامیده می شود.
کودکانی که شاهد درگذشت اعضای خانواده و مرگ عده زیادی در اثر وقوع این حوادث طبیعی، غیر طبیعی و انسان ساخت بوده اند، آمادگی فراوانی برای ابتلا به بیماری های روانی دارند، اگرچه بزرگسالان نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
کودکانی که چنین وقایع ناگواری را تجربه کرده اند نیازمند کمک های فراوان از سوی متخصصان روانپزشکی و گروه امدادی حمایت های روانی هستند.
از دیدگاه روان شناسی، ضربه یا تروما به تجربه یا حادثه ای دردناک و شوک آور گفته می شود که دارای اثرات و عوارض روحی و جسمی است و ضربه روانی عمدتا پاسخ طبیعی بدن به یک حادثه شدید روحی پس از سانحه است.
متخصصان تاکید می کنند هر چه میزان و شدت مواجهه کودکان با واقعه ناگوار شدیدتر باشد، احتمال بروز آسیب های روحی ناشی از آن نیز نزد آنان شدیدتر خواهد بود. به عنوان مثال در یک واقعه زلزله، افرادی که اعضای خانواده خود را از دست می دهند یا مجروح و بی خانمان می شوند، در معرض بیشترین مشکلات روانی متعاقب آن قرار دارند.
این بیماری مشکل جدی و درازمدت ناشی از وقوع حوادث و سوانح در کودکان نجات یافته پس از زلزله است.
علائم عمده این بیماری شامل کابوس های شبانه ، تداعی مکرر حادثه در ذهن بیمار، رفتار تهاجمی ، کاهش تمرکز، مشکلات در بروز احساسات و خواب نامنظم و غیرعادی است.
میزان شیوع این بیماری در میان کودکان و بازماندگان مصایب طبیعی مثل زلزله فراوان است.
برای درمان این حالات، وجود متخصصان مجرب روانپزشک ضروری است. البته باید توجه داشت حساسیت افراد مختلف نسبت به ابتلا به این بیماری متفاوت است و به عواملی مثل شدت و میزان مواجهه با حادثه ، سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری روانی ، میزان حمایت های اجتماعی از مصدومان متعاقب بروز حوادث ، بستگی دارد.
در این میان، زنان و کودکان بیش از مردان، مستعد ابتلا به حالات فوق هستند.
اگرچه حوادث ناگوار طبیعی تمام افراد را تحت تاثیر قرار می دهد، اما اثرات این شرایط بر کودکان و نوجوانان بی سرپرست بسیار شدیدتر و قابل توجه است.
این عکس العمل ها براساس سن کودکان متفاوت است. در کودکان تا سن پنج سالگی، عکس العمل های یاد شده شامل ترس از جدایی والدین، گریه بی دلیل، جیغ کشیدن، بروز ترس در چهره کودک، ترس از تاریکی، شب ادراری و مکیدن انگشتان است.
در کودکان 6 تا 11 ساله بروز حالت هایی مثل کابوس شبانه، بی خوابی، ترس، عدم تمایل به حضور در مدرسه و عدم تمرکز دیده می شود.
همچنین کودک از درد معده یا دیگر بیماری هایی که هیچ گونه علایم ظاهری ندارند، شکایت دارد. این علایم در نوجوانان 12 تا 17 ساله شبیه بزرگسالان است و شامل افسردگی، رفتارهای غیرطبیعی ، دوری از اجتماع و انزوا و کابوس های شبانه و بی خوابی است.
نوجوانان و بزرگسالانی که از حادثه جان سالم به در می برند، به علت عدم توانایی کافی در نجات سایر اعضای خانواده ، احساس گناه و ناراحتی دایمی می کنند.
کمک های اولیه و فوری به بازماندگان سوانح و حوادث طبیعی بسیار مهم و حیاتی است و متخصصان بهداشت روانی و روانپزشکان در این میان نقش مهمی را می توانند با حمایت های روانی ازهمان لحظات وقوع حادثه ایفا کنند.
کارشناسان حمایت های روانی و روانشناختی، پیشنهاد می کنند در برخورد با موارد یاد شده حتی الامکان کودکان را از آسیب های بیشتر محافظت کنند و از تماس آنها با شرایط ناگوار جلوگیری شود.
کودکان آسیب دیده را از معرض تماس و تماشای غریبه ها و اخبار رسانه ها باید دور نگه داشت و آنها را از بازماندگان مجروح و مصدوم جدا و در مکانی امن نگهداری کرد.
همچنین کودکان مضطرب تا زمانی که دچار ثبات جسمی و روحی نشده اند، نباید رها شوند وعلایم شوک و اندوه شدید شامل هراس، اضطراب، حرف های بی ربط و رفتارهای نابهنجار و غیرعادی را نباید در کنار کودکان مطرح کرد. 

منبع: مطالعات مدیریت بحران

اسباب بازی های خطرناک برای کودکان

 

کودکان به کمک اسباب‌بازی‌ها به‌طور غیرمستقیم آموزش‌ می‌بینند و حوادثی که دور و برشان می‌گذرد را به نوعی در این بازی‌ها تجربه می‌کنند.

با وجود این و با همه تاکیدی که کارشناسان بر تاثیرپذیری کودکان از چنین وسایلی دارند، در کشور ما هنوز هم اسباب‌بازی به‌عنوان یک وسیله لوکس، تزئینی و بی‌اهمیت تلقی می‌شود.

با این حال شاید شما از معدود والدینی باشید که وقتی قصد انتخاب اسباب‌بازی دارید، می‌خواهید بدانید چه معیارهایی برای خرید یک اسباب‌بازی مناسب برای کودکتان وجود دارد یا به عبارت دیگر، وسیله‌ای که کودکتان بیشتر اوقاتش را با آن پر می‌کند تا چه حد برای او مفید خواهد بود و آیا می‌تواند برای سلامت جسم و روان او مضر هم باشد؟

«امروزه استاندارد اسباب‌بازی‌ها توجه تمامی کشورها را به‌خود مشغول کرده است. این استانداردها دائما به روز می‌شود و آزمایش‌های زیادی روی آنها انجام می‌شود. در ایران، 3سال پیش موضوع استاندارد اسباب‌بازی به‌طور جدی مطرح شد. قبل از آن نیز مؤسسه استاندارد از آخرین استانداردهای اسباب‌بازی که کشور استرالیا تهیه کرده بود، استفاده کرد که در نتیجه این قانون مؤسسه استاندارد باید هم اسباب‌بازی‌های داخلی را زیرنظر می‌گرفت که مهر استاندارد دارند یا نه و هم اسباب‌بازی‌های وارداتی که کنترل کیفی آنها محرز شده باشد.» این جملات را محمدحسین فر‌جو، دبیر ستاد شورای نظارت بر اسباب‌بازی می‌گوید و ادامه می‌دهد: «در آزمایشگاه تست‌های مختلفی روی این اسباب‌بازی‌ها انجام می‌شود حتی از لحاظ به کار بردن رنگ و مواد این اقلام آزمایش می‌شوند و اگر میزان استفاده از این مواد از حد استاندارد بالاتر باشد از ورود آنها جلوگیری می‌شود.»

با این اوصاف، هر از گاهی هشدارهایی از سوی متخصصان اعلام می‌شود مبنی بر اینکه بعضی‌انواع اسباب‌بازی‌ موجود در بازار خطرناکند و باید از آنها پرهیز کرد. مثل همین چند هفته پیش که یک متخصص چشم نسبت به خطرات استفاده از اسباب‌بازی‌های لیزری هشدار داد. 

پرتوهای خطرناک

البته بحث وجود لیزر و ایمنی آن برای کودک در بعضی از اسباب‌بازی‌ها در حال حاضر از مسائلی است که کارشناسان نظرات مختلفی در مورد آن دارند. در حالی که تعدادی از چشم‌پزشکان معتقدند این لیزرها خطری برای چشم کودک ندارند چون از نوع لیزرهای کم‌توان هستند، یک متخصص لیزر در این مورد معتقد است که این لیزرها اگر به‌مدت زیادی به چشم تابانده شوند و به دفعات زیادی تکرار شوند، اثرات مخربی روی چشم می‌گذارند.دکتر رضا فکرآزاد در ادامه می‌گوید: «حتی اگر این لیزرها هیچ ضرری نداشته باشند، بهتر است به کودکانمان آموزش بدهیم که این پرتوها را مستقیما به چشم نتابانند. درست است که این اشعه در حد چند میلی وات و جزو لیزرهای کم‌توان است ولی شدتش بالاست.

شما حتی وقتی چند ثانیه داخل یک لامپ نگاه می‌کنید و بعد روی خود را بر‌می‌گردانید، تاثیر آن تا مدتی روی شبکیه چشم می‌ماند؛  با اینکه نور یک لامپ آن‌قدر شدت ندارد. در حالی که گروه مورد نظر ما یعنی بچه‌ها جزو گروه‌های پرخطر هستند و تاثیر این اشعه‌ها روی چشم آنها می‌تواند بسیار مخرب و برگشت‌‌‌ناپذیر باشد.»

وی با بیان اینکه بیشتر قسمت شبکیه که سلول‌های بینایی در آن قرار دارد دچار آسیب می‌شود، می‌گوید: «این لیزرها 4خصوصیت عمده دارند؛ تک‌رنگند، تک‌فازند، واگرا نیستند و شدت بالایی دارند. اگرچه تاکنون مورد خاصی از این آسیب‌ها مشاهده نشده ولی چون تعداد آنها در جامعه زیاد است بهتر است جانب احتیاط در نظر گرفته شود.»در مقابل، محمدحسین فر‌جو با اشاره به اینکه در بخشی از اسباب‌بازی‌ها مثل تفنگ‌ها از لیزرهایی برای نشانه‌گیری بهتر استفاده شده، می‌گوید: «از ورود این اسباب‌بازی‌ها جلوگیری شده ولی بعضی از وسایل که دارای پرتوی لیزرند و به‌عنوان اسباب‌بازی نیستند به‌عنوان سرگرمی استفاده می‌شوند که می‌توانند آسیب‌های جدی برای کودک به همراه داشته باشند.»البته به گفته کارشناسان آزمایشگاه ایمنی کودکان در مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، لیزرهای به کار رفته در اسباب‌بازی کودکان از نوع لیزرهای باشدت پایین هستند که برای کودک نمی‌توانند آسیب‌‌زا باشند.

مونا نامجو، یکی از کارشناسان این آزمایشگاه در مورد این لیزرها می‌گوید: «در بحث استاندارد اسباب‌بازی‌های الکتریکی نوع لیزر به کار رفته بررسی می‌شود. این لیزر‌ها در 4سطح هستند. نوعی لیزر LED که لیزر سطح یک است اصلا خطری ندارد و دارای شدت پایین است و فقط این سطح از لیزر قابل استفاده در اسباب‌بازی کودکان است.» 

استانداردهای تعریف شده

در مورد نحوه به کار بردن استانداردهای تعیین شده برای تایید کردن یک اسباب‌بازی سالم، کارشناس آزمایشگاه ایمنی کودک می‌گوید: «ما اسباب‌بازی‌ها را براساس استاندارد جنرال ملی و بین‌المللی بررسی می‌کنیم.

این استانداردها فعلا براساس ایمنی، اسباب‌بازی‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهند و از لحاظ کیفی هنوز استانداردی وارد نشده است. آزمون‌های این استانداردها براساس رفتار کودک شبیه‌سازی شده است؛ یعنی رفتارهای درست که سازنده اسباب‌بازی آنها را پیش‌بینی کرده و رفتارهای نادرست که از طرف تولید‌کننده پیش‌بینی نشده‌اند؛ مثل پرت‌کردن، شکستن و... . بعد از انجام این آزمون‌ها اسباب بازی دیگر نباید برای کودک خطراتی از قبیل تیزبودن‌، سرعت بالا‌، احتمال خفگی یا جراحات چشمی داشته باشد.»

مونا نامجو در مورد موارد کاربرد این استانداردها می‌گوید: «درخصوص عنصرهای سنگین در اسباب‌بازی نیز این استانداردها به کار می‌رود. مواد به کار رفته در اسباب‌بازی چون با بدن کودک ممکن است تماس داشته باشند، اولا باید نو بوده و عاری از هرگونه آلودگی یا مواد بازیافتی باشند، دوم اینکه عناصر سمی و سنگین نباید در آن وجود داشته باشند. از نظر بعد الکتریکی این اسباب‌بازی‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند که هیچ‌گونه حرارت بالا  یا احتمال برق‌گرفتگی نداشته باشند.»

به گفته او در بحث استاندارد، نشانه‌های هشداری روی کالا بسیار مهم است چون با رشد سن، توانایی‌های حسی- حرکتی کودک هم رشد می‌کند و این برای والدین که اسباب بازی را خریداری می‌کنند بسیار مهم است.  

منبع: همشهری

برای پایین آوردن تب کودک از آب سرد استفاده نکنید!

استفاده از آب سرد در پاشویه کردن کودک برای پایین آوردن دمای بدن او در هنگام تب، باعث انقباض عروق پوست شده و منجر می‌شود تا خون کمتری زیر پوست جریان پیدا کرده بنابراین تبادل گرمایی بین خون و پوست کاهش می‌یابد.

 
دکتر «سید مجتبی تولیت» متخصص اطفال با بیان مطلب فوق گفت: بسیاری از کودکان به تب‌های ویروسی مبتلا می‌شوند، در این صورت تنها لازم است داغی بدن کاهش یابد. بنابراین تب زیر ۳۸ درجه مشکلی برای کودک ایجاد نمی‌کند زیرا کمی تب برای از بین بردن ویروس‌ها لازم است اما به دلیل آنکه تب بالا خطر تشنج دارد باید آن را کنترل کرد.

 
وی در ادامه افزود: استفاده از آب سرد در پایین آوردن تب کودک باعث انقباض عروق پوست شده و منجر می‌شود تا خون کمتری زیر پوست جریان پیدا کند. بنابراین این مسئله تبادل گرمایی بین خون و پوست را کاهش می‌دهد و برعکس آب گرم عروق پوست را گشاد کرده و خون بیشتری را به پوست می‌رساند و زمانی که خون داغ ، آب روی پوست را بخار کند گرما از بدن گرفته می‌شود.

 
دکتر تولیت در خصوص روش اشتباه استفاده از پاشویه گفت: غالبا خانواده‌ها گمان می‌کنند برای پایین آوردن دمای بدن نوزادی که تب دارد باید پاهای کودک را در داخل آب قرار دهند اما باید دانست کودکان در موقع شب اکثرا دست و پای سردی دارند و اصلا نباید دست و پای سرد آنها را شست و شو داد.

 
وی در خصوص شیوه درست پایین آوردن دمای بدن گفت: دست خشک خود را روی سر و بدن کودک قرار داده و باید آبی که می خواهیم به این منظور استفاده کنیم با دمای طبیعی بدن یک اندازه باشد سپس دست خود یا تکه‌ای پارچه را در آب قرار داده و بعد روی محل‌های داغ بدن بیمار می گذاریم و تا زمانی که آب پارچه در اثر تب خشک شود صبر می‌کنیم و سپس مجددا دست خود را روی بدن یا سر کودک گذاشته و در صورت داغ بودن بدن، بازهم این عمل را تکرار می کنیم 

منبع:  سایت پزشکان ایران