نقش کمرنگ زنان در کتاب های درسی

 

با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از آموزش و تعلیم دانش آموزان در مدرسه حول محور کتابهای درسی صورت می گیرد و این کتابها نقشی بیش از انتقال اطلاعات به کودکان را برعهده دارند اما متأسفاه آنچه به وضوح دیده می شود نبود تعادل در محتوای مواد درسی ست چراکه حضور زنان در عرصه های سیاسی، علمی، ورزشی و دینی در این کتابها بسیار کمتر از مردان ترسیم شده است.

به گزارش«زن فردا»؛ طبق تحقیقات صورت گرفته در مجموع یک هزار و ۷۰۰ تصویر در کتابهای فارسی بخوانیم و بنویسیم مقاطع اول تا پنجم دبستان تصاویر مربوط به جنس مذکر بیشتر از تصویرهای مربوط به جنس مونث است و این موضوع با توجه به اهمیت دوران ابتدایی در نظام تربیتی ، اهمیت بازنگری و ایجاد تعادل بویژه در تصویر سازی ها را یادآوری می کند.

یک جامعه شناس در خصوص اهمیت توجه به نقشهای جنسیتی در کتابهای درسی به «زن فردا» گفته است: اساساً بخشی از برنامه درسی مدارس به طور مشخص با این هدف طراحی می شود که کودکان را جامعه پذیر کند و از طریق آموزش نقشهای اجتماعی و جنسیتی متناسب، آنها را به اعضایی فعال در جامعه تبدیل کند.

وی ادامه داده: کتابهای درسی یکی از کارگزاران اصلی انتقال ارزشهای اجتماعی در محیط مدرسه هستند و نقش کلیدی را در شکل دادن به نگرش دانش آموزان درباره جهان اجتماعی و کنش گران آن بازی می کنند،بنابراین توجه به آنها بسیار حائز اهمیت است.

در واقع با توجه به اینکه دوره دبستان مقطعی ست که کودکان به تازگی از محیط خانه جدا شده ومقتضیات سنی خاصی دارند در نتیجه هنوز تجربه لازم و کافی برای قضاوت درست نداشته و همچنین استعداد فراوانی برای تاثیرپذیری دارند، نباید تنها با مذکرگرایی در کتابهای درسی ذهنیتی متفاوت با واقعیت برای او ایجاد کنیم.

یافته ها دیگر نیز نشان می دهد رابطه معکوسی بین پایه تحصیلی و تأکید تصویرها بر جنس مونث وجود دارد به گونه ای که با افزایش پایه تحصیلی استفاده از تصاویر جنس مذکر بیشتر می شود و با کمی تأمل در کتابهای درسی متوجه می شویم که زنان بیشتر در نقشهای کودکی و نوجوانی و مردان به طور عمده در نقشهای بزرگسالی به تصویر درآمده اند.

با توجه به اینکه ما در جامعه‌ای هستیم که دختران باید با تلاش بسیار زیادی، تبعیض‌های موجود را دور بزنند تا بتوانند به درجه ای از پیشرفت برسند، متأسفانه به جای این‌که تشویق شوند و مورد حمایت قرار گیرند، خواسته و ناخواسته از طریق همین کتابهای درسی اثر ناخوشایندی بر افکار کودکان پسر و حتی دختر می گذاریم واین یعنی بروز چالش ها و سدهای جدید بر سر راه این قشر از جامعه.

گرچه در سالهای اخیر برنامه هایی در خصوص بررسی محتوای این کتابها طرح ریزی شده تا زمینه های اشکال تبعیض رفع گردد اما همچنان ما شاهد این نوع تبعیض در متون درسی هستیم.

به هر حال در جامعه کنونی هرچند ادعای برابری دو جنس در حقوق اجتماعی و انسانی به نحو فراگیری در حال پذیرش است، اما بین پذیرش و اجرای آن در عمل فاصله ای هرچند کوتاه موجود است و هنوز نگرش ها و ارزش های جامعه نتوانسته به خوبی آن را هضم کند واین امر در کم رنگ بودن نقش زنان و دختران در متون درسی تا حدودی مشهود است.

در کتاب های درسی که اساس تعلیم و تربیت و اجتماعی شدن فرزندان جامعه را تعیین می کند، نقش زنان عمدتاً مادر و گاهی نیز معلم تعریف شده، دختران و زنان در محدوده خانه و حیاط منزل و مدرسه حرکت می کنند و این در حالی ست که پسران فعالانه در خارج از خانه مشغول فعالیت، کار، بازی و ورزش هستند!

و طبق گفته کارشناسان این امر از همان ابتدا در اذهان افراد آینده جامعه، اثر چشمگیر موقعیت و پایگاه اجتماعی و محدودیت حرکت و امکانات زنان را در پی خواهد داشت. از سوی دیگر زنان بنا بر مقتضیات ظاهری توسعه، به تحصیلات و در نتیجه آن اشتغال مبادرت می ورزند و این امر موجبات بروز تناقضاتی در جامعه را فراهم می کند.

تناقض یاد شده در چندین جنبه از حیات اجتماعی زنان مؤثر خواهد بود؛از یک سو در نوع مشاغلی که عموم زنان قادرند به آن دست یابند. این مشاغل طیف ناچیزی از انواع مشاغل اجتماعی و اقتصادی را شامل می شود از جمله منشی گری، تدریس، خدمات بهداشتی، نظافتچی، خیاطی، آرایشگری، فروشندگی و صندوقداری و در نتیجه مشاغلی که نیاز به تخصص و تحصیلات دارد در شرایطی به زنان تفویض می گردد که مردان طالب آن نباشند.

در هر حال اگر جامعه امروز ما جامعه ای مترقی و بالغ است و اگر بر طبل عدالت اجتماعی و حقوق بشر برای تأمین حداکثر بهره مندی اعضا جامعه از امکانات رفاهی و سعادت حقیقی می کوبد، لازم است گستره این عدالت اجتماعی در متون درسی دانش آموزان نیز به چشم بخورد.

در نهایت باید یادآور شوم که هویت زنانه و مردانه نمی تواند علت تفوق و برتری باشد این همان چیزی ست که در متون اسلامی ما نیز بسیار به آن اشاره شده است، هردوی این هویتها مادام که به هویت واقعی انسانی تقرب جویند می توانند مکمل یکدیگر برای سعادت و رفاه و رستگاری نوع بشر باشند. بنابراین توجه به تمام امکانات و شرایط  موجود برای ارتقا وضعیت زنان ومردان باید یکسان باشد و این چیزی ست که باید بسیار در کتب درسی به آن توجه کرد. 

منبع: زن فردا

بازنویسی شاهکارهای ادب فارسی برای کودکان

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به همراه مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری که 2 سازمان فعال و تاثیرگذار در حوزه فرهنگی کشور هستند، این روزها برنامه‌های متعددی را برای بازنویسی متون کهن و شاهکارهای ادبیات فارسی مانند شاهنامه یا حکایت‌های گلستان و داستان‌های مثنوی معنوی در دست اجرا دارند.

افسانه شعبان‌نژاد ، نویسنده شناخته شده کشورمان به همراه 11 چهره دیگر همچون مصطفی رحماندوست، محمود پوروهاب، مینو کریم‌زاده، اسدالله شعبانی و... این روزها کار بازنویسی 12 داستان شاهنامه را برای گروه کودک و نوجوان به پایان برده‌اند و این کار وارد مرحله تصویرسازی شده است. البته این تلاش‌ها در حالی رخ می‌دهد که به اعتقاد برخی کارشناسان، بی‌توجهی به ادبیات کودک در سال‌های گذشته و رشد سرگرمی‌ها، رسانه‌ها و بازی‌های گوناگون باعث شده تا کار بازنویسی و انتشار کتاب اگرچه امری لازم و ضروری باشد اما دیگر کافی نیست.

به عنوان مثال محمدرضا یوسفی، نویسنده کودک و نوجوان معتقد است که ما یک گسست 20 ساله در ادبیات کودک و نوجوان داشته‌ایم و طی سال‌های گذشته، ادبیات فولکلور و شفاهی با بی‌مهری‌هایی مواجه بوده است.

گامی فراتر از ادبیات و کتاب

محمدجعفر یاحقی، شاهنامه‌پژوه و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم می‌گوید که بازنویسی آثار فاخر ادبیات فارسی تنها یک مرحله از کار است.

او ادامه می‌دهد: در کنار بازنویسی باید تصویرسازی‌های خلاق و حتی ورود به عرصه‌های دیگر هنری مانند انیمیشن را تجربه کرد و در انتشار یک کتاب متوقف نشد بلکه این کتاب تازه دستمایه و منبعی برای برقراری ارتباط با مخاطب کودک و نوجوان در سطحی جذاب‌تر است.

این دیدگاه را حمیدرضا شاه آبادی، معاون تولید و انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم تا حدودی قبول دارد و می‌گوید: در همین پروژه ما سعی کرده‌ایم از یک تیم حرفه‌ای تصویرسازی استفاده کنیم و در کنار کتاب، لوح فشرده (CD) متن‌ها را هم ارائه می‌کنیم تا کودک در کنار خواندن بتواند قصه را هم بشنود.

ساخت فیلم و انیمیشن

او ادامه می‌دهد: ساخت فیلم و انیمیشن هم قطعا گام بعدی ما در این زمینه خواهد بود و کتاب‌هایی از این دست که توسط یک کار کارشناسی و تیم حرفه‌ای تولید شده است، می‌تواند منبع مناسبی برای تولید در ابعاد دیگر هنری هم باشد.

اما افسانه شعبان‌نژاد که مسوولیت پروژه بازنویسی 12داستان شاهنامه را برعهده دارد، در این رابطه می‌گوید: در همه دنیا آثار کلاسیک را به زبان ساده برای کودکان و نوجوانان می‌نویسند و ضرورت چنین کاری همواره وجود داشته است. آثاری مانند شاهنامه، مثنوی و دیوان حافظ از ریشه‌های اصلی زبان فارسی هستند و هویت ما را شکل می‌دهند، بنابراین نباید این ریشه‌ها فراموش شوند.

ویژگی‌های یک بازنویسی خوب

او درباره ویژگی‌های یک بازنویسی خوب هم می‌گوید: ابتدا باید موضوع مناسب بچه‌های امروز را به‌درستی انتخاب کرد و بعد ضمن امانتداری، با خلاقیت و نوآوری داستان را برای کودک و نوجوان روایت نمود.

از سوی دیگر، محمدرضا یوسفی در سخنانش هشداری را هم می‌دهد و آن وابسته شدن به سیستم دولتی است اگر چه او از وجود آثار نازل که برخی ناشران خصوصی به صورت انبوه برای کودکان و نوجوانان تولید می‌کنند هم گلایه می‌کند.

این نویسنده کودک و نوجوان با بیان این که نگاه به ادبیات کودک در سال‌های اخیر سطحی و ژورنالیستی بوده است، تاکید می‌کند: وجود نمایشگاه‌های جدی و تخصصی کتاب به همراه نقد حرفه‌ای در رسانه‌ها می‌تواند زمینه‌ساز رشد ادبیات کودک و نوجوان در حوزه‌های گوناگون باشد. به نظر می‌رسد اکنون که ضرورت چنین رویکردی در حوزه ادبیات و هنر کودک و نوجوان میان مدیران و سیاستگذاران فرهنگی کشور وجود دارد، می‌توان با همفکری و پرهیز از کارهای موازی در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد اتفاق‌های خوبی در این زمینه باشیم.

سینا علی محمدی ‌
‌ گروه فرهنگ و هنر

منبع: جام جم آنلاین

۱۰ نکته برای حفظ امنیت کودکان در اینترنت

 

اینترنت می تواند مکانی گسترده برای کودکان باشد تا بیاموزند، سرگرم شوند، با دوستان مدرسه ای گپ بزنند، و با آسودگی خیال به مکاشفه بپردازند. اما درست همانند دنیای واقعی، وب هم می تواند برای کودکان خطرناک باشد. قبل از اینکه به کودکانتان اجازه دهید که بدون نظارت شما به اینترنت متصل شوند، یک سری از قوانین باید تعیین شوند.  

اگر نمی دانید که از کجا آغاز کنید، در اینجا چندین ایده در مورد چیزهایی که باید با کودکانتان بحث کنید تا به آنها در مورد استفاده ایمن تر از اینترنت بیاموزید، آورده شده است:

۱- کودکانتان را تشویق کنید که تجارب اینترنتی خود را با شما سهیم شوند. همراه با کودکانتان از اینترنت لذت ببرید. 

۲- به فرزندانتان بیاموزید که به غرایز خود اعتماد کنند. اگر در مورد چیزی احساس ناخوشایندی دارند، باید به شما درباره آن بگویند. 

۳- اگر فرزندانتان به اتاق های گفتگو سر می زنند، از برنامه های پیام رسان فوری و بازی های ویدویی آنلاین استفاده می کنند، یا فعالیت های دیگری که به نامی برای مشخص کردن خودشان نیاز است، انجام می دهند، به آنها در انتخاب این نام کمک کنید و مطمئن شوید که این نام باعث افشاء هیچ اطلاعات شخصی درموردشان نمی شود. 

۴- به فرزندانتان تأکید کنید که هرگز آدرستان، شماره تلفن یا سایر اطلاعات شخصی شامل جایی که به مدرسه می روند یا جایی که دوست دارند بازی کنند را ارسال نکنند. 

۵- به کودکان بیاموزید که تفاوت بین درست و غلط در اینترنت همانی است که در دنیای واقعی وجود دارد. 

۶- به کودکان بیاموزید که چگونه به دیگر استفاده کنندگان از اینترنت، احترام بگذارند. مطمئن شوید که آنها می دانند قواعد رفتار خوب فقط به دلیل اینکه پشت کامپیوتر هستند، تغییر نمی کند. 

۷- به فرزندان تأکید کنید که به دارایی های دیگر کاربران احترام بگذارند. برایشان توضیح دهید که کپی های غیرقانونی از کارهای دیگران – مانند موسیقی، بازیهای تصویری و سایر برنامه ها- مانند دزدیدن آنان از یک فروشگاه است. 

۸- به کودکان بگویید که هرگز نباید دوستان اینترنتی خود را شخصاً ملاقات کنند. توضیح دهید که دوستان اینترنتی ممکن است همانی که خود می گویند، نباشند. 

۹- به کودکانتان بیاموزید که هرچه که می خوانند و می بینند، صحیح نیست. آنها را تشویق کنید که در مورد صحت مطالب اینترنت از شما سؤال کنند. 

۱۰- فعالیت های اینترنتی کودکان خود را با نرم افزارهای پیشرفته کنترل کنید. کنترل های اینچنینی می توانند به شما در تصفیه کردن محتویات مضر، آگاهی از سایت هایی که کودکانتان سر می زنند و فهمیدن آنچه انجام می دهند، کمک کنند. 

منبع:گروه امداد امنیت کامپیوتری ایران

اختلالات ارتباطی (مشکلات زبان و تکلم در کودکان)

ارتباط به معنای فرستادن،‌ دریافت و تبادل اطلاعات است که این اطلاعات شامل حقایق، افکار، احساسات، درخواست ها و ...می باشد، زبان به عنوان وسیله ای است برای انتقال مفاهیم فوق، استفاده مؤثر و مناسب از زبان برای برقراری ارتباط با جهان پیرامون برای هر فرد یک امر حیاتی و اساسی است. توانایی تبادل اطلاعات از طریق زبان، اساس فرآیندهای اجتماعی و فرهنگی است.

برای کودکان رشد و تکامل زبان و کلام تأثیر عمیقی روی سایر جنبه های رشد آنان دارد. به طور مثال توانائی زبانی و کلامی مناسب و مؤثر کودک باعث رشد او در زمینه بازی، ارتباط با همسالان، پیشرفت تحصیلی، شناخت عمومی و تکامل رفتاری و هیجانی او می گردد. برعکس چنانچه عملکرد ارتباطی کودک حتی به شکل خفیف مشکل داشته باشد با پیامدهای زیان آور اجتماعی و افزایش خطر ابتلاء به اختلالات روانپزشکی همراه است.

با توجه به چنین پیامدهایی و با توجه به آنکه مشکلات تکلمی و زبانی در کودکان قبل از سن مدرسه، جزء شایع ترین اختلالات تکاملی هستند، تشخیص به هنگام و درمان مناسب این اختلالات برای کودک و خانواده او اهمیت بسزایی دارد.

اختلالات ارتباطی کودکان به دو دسته کلی اختلالات زبان و اختلالات گفتار تقسیم بندی می شوند.

در دسته اختلالات گفتار می توان به اختلال در تلفظ صحیح کلمات و اختلال در روان صحبت کردن اشاره نمود.

در اختلالات زبانی، اختلال در درک مطلب و استفاده از جنبه های ارتباطی کلامی یا نوشتاری و یا سایـر سیستم های سمبولیک برای برقرارـی ارتـباط مطـرح می باشد که می تواند شامل اشکال در فرم، محتوی و یا عملکـرد زبان باشـد. در دسته اختلالات زبانی می توان لالی انتخابـی (Selective Mutism) را نیز جای داد.

در زیر به هر کدام از موارد فوق اشاره کوتاهی می گـردد.

اختـلال در تلفظ:

این اختلال شایع ترین نوع مشکلات ارتباطی است که در آن تولید صداهای تکلمی با سطح رشدی و تکاملی کودک متناسب نیست. کودک نمی تواند آنگونه که بر اساس سن او انتظار می رود تلفظ شمرده و صحیحی از کلمات را ارائه دهد. قابل فهم بودن گفتار این کودکان نسبت به میزان کلامی که در موقعیتی خاص تولید کرده اند و جملاتی که گفته اند، کم است. کودک ممکن است نوک زبانی صحبت کند، یا بعضی از حروف و صداها را حذف کند (مثلاً به جای کلمه عروسک می گوید عوسک، یا به جای نادر می گوید نار، یا شیرینی را شیینی تلفظ کند) یا ممکن است حرفی را جایگزین حرف دیگر کند (مثلاً به جای گربه بگوید دربه). بسیاری از موارد فوق در طی فرآیند رشد طبیعی کودکان نیز دیده می شود اما بتدریج که سن کودک افزایش می یابد، ‌انتظار می رود تکلم او برای دیگران بیشتر قابل فهم باشد.  

اما در این اختلال، مشکل کودک پس از طی دوره طبیعی رشد، باز هم ادامه می یابد این بیماری معمولاً در ٤ سالگی شروع می شود زمانی که انتظار می رود تکلم کودک قابل فهم باشد. در مورد بچه های زیر ٣ سال زمانی تشخیص این اختلال گذاشته می شود که تکلم حتی برای اعضای خانواده نیز غیرقابل فهم باشد. اشکال خفیف تر ممکن است تا زمان ورود به مدرسه تشخیص داده نشود. شیوع این بیماری در سنین پیش از مدرسه بالاتر و بین ١٥-١٠ درصد می باشد ولی در سنین مدرسه شیوع آن کاهش یافته و به ٦-٢ درصد می رسد. این بیماری در پسران شایع تر از دختران است. این کودکان در ریسک اختلالات یادگیری و مشکلات تحصیلی هستند. ممکن است سایر مشکلات زبانی و تکلمی در آنها وجود داشته باشد. در نتیجه در ارزیابی این کودکان باید مشخص شود که آیا فقط مشکل تلفظ وجود دارد یا سایر مشکلات گفتاری و زبانی نیز هست.

لکنت زبان:

در این بیماری سلیس و روان بودن تکلم از بین رفته است. شخص فکر می کند روی گفتار خود تسلط و کنترل لازم را ندارد و در نتیجه دچار واکنش های رفتاری و عاطفی می گردد. ممکن است صداها بلوک شوند و کودک بخواهد حرف بزند ولی صدایی از گلویش خارج نشود و در نتیجه سکوت و یا وقفه ای در کلام رخ دهد، ممکن است تکلم با مکث های طولانی، تکرار یک حرف (مثل: گُ ـ گِ ـ گل) یا یک سیلاب (مثل: وی – وی – ویدیو) یا طولانی شدن و کش آمدن یک حرف (مثل: م م م م مریض) خود را نشان دهد، ممکن است تلاش های رفتاری زیادی را در زمان تکلم کودک ببینیم مثل پلک زدن، تکان دادن دست ها و سر، اداهای خاص روی صورت و ...

گرچه گاهی کودکان طبیعی نیز دچار عدم روانی گفتار می شوند ولی این ناروانی کلام گذراست و در واحدهای بزرگتر زبانی رخ می دهد. مثلاً در سطح کلمه، عبارت و یا جمله.

این، بیماری معمولاً بین سن ٧-٢ سالگی شروع می شود که اوج آن ٤-٣ سالگی است. شیوع آن یک درصد (١ ٪) می باشد. این اختلال معمولاً در دوره نوجوانی رو به بهبود می گذارد و شیوع آن کاهش می یابد. لکنت زبان در پسران شایع تر از دختران است. پسران سه برابر دختران به این بیماری مبتلا می شوند. نسبت مرد به زن با افزایش سن افزایش می یابد. که این نشان دهنده درجه بهبودی بیشتر در دختران است.

استرس و اضطراب علیرغم تصور عمومی ایجاد کننده این بیماری نیست ولی می تواند آن را تشدید کند.

زمانی که این کودکان برای حرف زدن تحت فشار قرار می گیرند یا استرس و اضطرابی به آنها وارد می شود، لکنت زبان آنها شدت می یابد. در نتیجه لکنت زبان بیماری است که شدّت آن از یک موقعیت به موقعیت دیگر متفاوت است. کاهش استرس در زمان صحبت کردن به کاهش حملات لکنت زبان کمک می کند اما استفاده از داروهای ضد اضطراب تأثیر اصلی در درمان ندارد. به نظر می رسد این بیماران به دو دسته تقسیم می شوند. در یک دسته کودکانی قرار می گیرند که پیش آگهی بهتری دارند و قادرند تکنیک های غلبه بر این مشکل را بیاموزند و آنها را استفاده کنند و در موارد دیگر، کودکانی هستند که مشکل آنها به درمان پاسخ کمتری می دهد.

گفتاردرمانی در این کودکان هم به روان و سلیس صحبت کردن کمک می کند و هم کمک می کند تا کودک با اضطراب، تنش و اجتناب کمتری وارد مکالمه و گفتگو گردد از آنجا که لکنت زبان یک بعد قوی بیولوژیک و ارثی دارد، روان درمانی به تنهایی درمان مؤثری برای آن نیست، گرچه ممکن است به کاهش اضطراب، تطابق بهتر و افزایش اعتماد به نفس کودک کمک مؤثری نمایــد.

گر چه علت لکنت زبان دقیقاً مشخص نمی باشد، به نظر می رسد مجموعه ای از عوامل مانند آسیب پذیری و استعداد بیولوژیک، تقاضاها و درخواست های محیطی و مشخصات سرشتی و ذاتی فرد در ایجاد آن نقش داشته باشد.

اختلال زبانی خاص:

گروهی از کودکان هستند که درک خوبی از زبان دارند اما برای استفاده از آن در گفتگو، مکالمه و برقراری ارتباط مشکل دارند. کودکان سنین پائین تر که این مشکل را دارند ممکن است اصلاً نتواند حرف بزنند و تکلم داشته باشد و طیف دیگری از این بیماران ممکن است اَشکال ناقصی از زبان را استفاده کنند.

این کودکان معمولاً دیر شروع به صحبت می کنند تا ٢ سالگی اولین کلمات خود را نمی گویند و زمانی هم که شروع به صحبت می کنند، کلمات جدید را به آهستگی و کندی وارد ذخایر لغات خود می کنند. ممکن است تا ٣ سالگی از کلمات واحدی استفاده کنند و یا یک کلام کوتاه و تلگرافی داشته باشند.

این کودکان خطاهای زیادی در دستور زبان و گرامر دارند مثل نقص در به کار بردن افعال و ضمایر، حذف ضمیر، حذف فعل کمکی و ... ممکن است جمله ای که کودک به کار می گیرد از نظر قواعد دستوری به هم ریخته و بی نظم باشد (مثلاً به جای آنکه بگوید: بابا ماشین دارد، می گوید: ماشین بابا دارد). یا ممکن است فقط از یک محدوده خاص، کلمات خود را انتخاب کند به طور مثال: تمام جملات مورد نظر را در زمان حال بگوید و از سایر زمان ها مثل گذشته، آینده ماضی بعید و ... در جملات خود استفاده نکند. ممکن است در یافتن کلمه ای مناسب دچار مشکل شود و کلمه دیگری را جایگزین کند که معنای جمله را بهم بریزد و یا منجر به جمله ای ناهمگون، بی ربط و غیرقابل فهم گردد ممکن است هنگام یافتن کلمه مناسب، کلمه ناصحیحی را انتخاب کند که ارتباطی با آن کلمه دارد (مثلاً به جای صندلی بگوید میز) یا عملکرد آن را توصیف کند (به جای صندلی بگوید چیزی که روی آن می نشینیم). این کودکان از کلمات کلی و مبهم (مثل: چیز، چیزه) زیاد استفاده می کنند. یا ممکن است کلمه خودساخته خود را به کار گیرند. کودک در پاسخ به سؤال ممکن است حاشیه برود و در نهایت جواب مورد نظر را ندهد و یا پاسخ نامناسب به سؤالات بدهد.

نوجوانان با این اختلال ممکن است مشکلات ویژه ای در استفاده از زبان داشته باشند. مثلاً ممکن است در شروع مکالمه، حفظ و تداوم آن، عوض کردن موضوع مورد بحث و مطرح کردن سؤال در ارتباط با موقعیت مشکل داشته باشند و یا اینکه نتوانند مکالمه را به طرف نیازهای شنونده بکشانند، بسیاری از مشکلات عملکردی زبان که این بیماران با آن دست به گریبان هستند. مربوط به فقدان انعطاف پذیری در زبان است. به دلایل مسائل فوق این کودکان ممکن است در ارتباطات اجتماعی گستاخ، بی ادب و شدیداللحن به نظر برسند چون نمی توانند شکل های مختلف زبانی را که در محاوره استفاده می شود به کار ببرند و ممکن است لحن و صدای آنها متناسب با آن موقعیت اجتماعی نباشد.

شیوع این اختلال در زیر ٣ سالگی ١٥-١٠ درصد است که با افزایش سن کاهش یافته و در سن مدرسه فقط ٧-٣ درصد کودکان این اختلال را دارند. مشکلات تحصیلی آنها به طور اولیه در خواندن و نوشتن است. علیرغم تداوم اکثر مشکلات اغلب این کودکان دبیرستان را به اتمام می رسانند. بعضی ها وارد دانشگاه می شوند و اکثراً زندگی مستقلی پیدا می کنند.

عده ای از کودکان هستند که علاوه بر مشکلات فوق در زبان درکی نیز مشکل دارند. این کودکان از نظر درک مطلب ضعیف هستند. نوع مرکب (اختلال زبان بیانی و درکی) هم از نظر تحصیلی و هم از نظر اجتماعی ناتوان کننده تر است. شیوع آن در پیش از مدرسه ٥ درصد و در سنین مدرسه ٣ درصد می باشد. این بیماران در درک مفاهیم انتزاعی، ضرب المثل ها، استعاره، اظهار نظرهای کنایه دار و طعنه آمیز مشکل دارند و در بیان وقایع، خاطرات و چیزهایی که رخ داده مشکل دارند، در علت شناسی این اختلال عوامل نوروبیولوژیک، ژنتیک و محیطی نقش دارد.

لالـی انتخابی:

نقص در صحبت کردن در یک یا چند موقعیت ارتباطی است. معمولاً کودک از صحبت کردن در موقعیت هایی مثل مدرسه، اجتماعات و با بزرگسالان خارج از خانه اجتناب می کند، علیرغم آنکه در داخل خانه با خواهر و برادرها و حداقل با یکی از والدین صحبت می کند. سکوت کودک بیشتر نشان دهنده امتناع کودک از صحبت کردن است تا ناتوانی او برای صحبت کردن، هر چند که سایر اختلالات زبانی و تکلمی ممکن است همراه با این بیماری دیده شوند ولی به حدی نیست که باعث فقدان کلام کودک گردند. این کودکان علیرغم امتناع از صحبت کردن، معمولاً به نظـر می رسد که به برقراری ارتباط علاقمند هستند و در موقعیت هایی که صبحت نمی کنند ممکن است تلاش کنند تا با استفاده از ژست و حالات صورت‌، تکان دادن سر، نگاه یا سخن های تک سیلابی و زمزمه و یا نجوا با دیگران ارتباط برقرار کنند.

این کودکان در موقعیت هایی که صحبت می کنند ممکن است کاملاً پرحرف باشند شروع آن بین ٨-٣ سالگی است هرچند شایع ترین زمان شروع، هنگام ورود به مدرسه است. با وجود این شروع ممکن است پس از ١٢ سالگی نیز باشد.

برعکس سایر اختلالات زبان و گفتار در دختران شایع تر از پسران است عده زیادی از این کودکان در طی ماه ها و سال ها بهبود می یابند. بهبودی معمولاً قبل از ١٠ سالگی رخ می دهد و پیش آگهی برای کودکان بالای ١٢ سال بدتر می شود. تصور نمی شود عوامل بیولوژیک نقش مهمی در علت شناسی آن داشته باشند بیشتر به نظر می رسد مسائل بین فردی و خانوادگی در این میان نقش بازی می کنند.

عواملی چون: موقعیت های خانوادگی منزوی، حداقل یک والد بسیار خجالتی و کم ارتباط، خانواده در هم ریخته، بستری شدن در بیمارستان، جدایی مهم از خانواده، آسیب های فیزیکی مثل آسیب های دهانی، بدرفتاری با کودک و آزار جنسی، وابستگی زیاد به مادر علت شناسی مطرح شده اند.

در بررسی کودکانی که مشکل زبان و گفتار دارند باید موارد زیر مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد چرا که بیماری ها و موارد مطرح شده در زیر می توانند ایجاد اختلال ارتباطی نمایند و زبان و تکلم کودک را تحت تأثیر قرار دهند.

١. عقب ماندگی ذهنی: کودکان عقب مانده ذهنی اغلب مهارت های ارتباطی ضعیفی دارند. شروع تکلم در این ها تأخیر دارد و مهارت های کلامی متناسب با سن کودک نیست. این کودکان هم در درک مطلب و هم در زبان بیانی مشکل دارند و خطاهای مربوط به تلفظ در آنها شایع است.

٢. اوتیسم یا اختلالات نافذ رشد: مهم ترین مشکل این کودکان نقص در برقراری ارتباط است. این کودکان در تعامل اجتماعی، ارتباط دوطرفه و بازی های سمبولیک و خلاق مشکل دارند. علاوه بر آنکه قادر به ارتباط کلامی با دیگران نیستند، قادر به استفاده از جنبه های غیرکلامی ارتباط نیز نیستند: مثل استفاده از نگاه، ژست و حالات صورت، اشاره کردن و ... این موضوع وجه افتراق عمده آنها با سایر اختلالات ارتباطی است که نه تنها زبان درگیر است بلکه توانایی و انگیزه کودک برای فرستادن پیام به هر طریق چه کلامی و چه غیرکلامی به شدت مختل است. این کودکان علاوه بر موارد فوق مشکلات بسیاری در سایر زمینه ها دارند.

٣. اختلال شنوایی: کودکانی که مشکل شنوایی دارند مستعد اختلالات زبانی هستند به علت آنکه سیستم شنوایی آنها قادر به دستیابی اطلاعات و پیامدهای زبانی نیست. این ها کسانی هستند که در ارتباط کلامی، درک مطلب، زبان کلامی و نوشتاری و تلفظ ضعف دارند. در بررسی اختلالات زبان و تکلم باید حتماً از سالم بودن سیستم شنوایی کودک اطمینان حاصل کرد.

٤. سایر مواردی که منجر به اختلالات تکلم و زیان می گردد شامل مواردی است که پس از طی یک دوره طبیعی رشد و تکامل زبان رخ می دهد. مثلاً بدنبال ضایعات منطقه ای مغز، مشکلات تکلمی و زبانی بدنبال تشنج، آسیب های ناشی از اشعه، عفونت (مانند مننژیت) و تومور مغزی و نیز آسیب های ناشی از ضربه به سر.

٥. همچنین است کودکانی که مورد بدرفتاری و اذیت و آزار قرار می گیرند و یا مورد غفلت واقـع می شوند ممکن است مهارت های کلامی پائین تری نسبت به همسالان خود داشته باشند. از سوی دیگر کودکانی که مبتلا به مشکل ارتباطی و یا سایر اختلالات تکاملی هستند بیشتر از کودکان طبیعی در معرض بدرفتاری هستند. این کودکان معمولاً برای مادران کمتر ارضا کننده و پاداش دهنده هستند و این مسئله آنها را مستعد بدرفتاری می کند و ترکیب موارد فوق در نهایت منجر به مشکلات رفتاری و هیجانی در کودک می گردد.

درمان:

در صورت وجود هر یک از مشکلات عقب ماندگی ذهنی، اوتیسم، مشکل شنوایی یا مشکلات جسمی دیگر باید درمان متوجه تمام جوانب حالات مورد نظر گردد و فقط روی تکلم و زبان تمرکز نگردد. درمان کلیه اختلالات ارائه شده در این مبحث به غیر از لالی انتخابی شامل درمان های گروهی و فردی توسط آسیب شناس زبان و گفتار است. به علت مشکلات روانپزشکی و آموزشی همراه، این کودکان نیاز به تدریس خصوصی، آموزش مهارت های اجتماعی و یا مداخله روانپزشکی دیگر دارند. از آنجایی که لالی انتخابی بیشتر به صورت یک اختلال اضطرابی دیده می شود تا یک اختلال تکاملی، روش درمانی آن متفاوت است و به نظر می رسد تعدیل رفتاری جایگاه ویژه ای در این میان دارد مانند تقویت مثبت و پاداش دادن به کودک هنگامی که صحبت می کند، عدم تقویت برای پاسخ های غیرکلامی (مثل استفاده از ژست و اشاره)، گسترش تدریجی تعداد افرادی که کودک با آنها سر و کار دارد و محیطی که در آن انتظار تکلم از کودک می رود و ...

در پایان متذکر می شود تشخیص به موقع و درمان مناسب این کودکان با توجه به شیوع و گستردگی این اختلالات کمک بسیار مؤثری به آینده کودک و خانواده وی می نماید.

دکتر فریبا عربگل
فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
بیمارستان امام حسین
بخش روانپزشکی اطفال  

منبع: انجمن روانپزشکی کودکان و نوجوانان

ایران در حوزه ادبیات نوجوان و ادبیات خلاق فقیر است

یک نویسنده گفت: هم اکنون کشورمان در حوزه ادبیات نوجوان و ادبیات خلاق، بسیار فقیر است به طوری که رمان نوجوان رو به ابتذال بوده و عمر زیادی از آن باقی نمانده است.
مهدی کاموس در گفت وگو با فارس «توانا» در خصوص وجه تمایز ادبیات کودک و نوجوان با ادبیات بزرگسالان، اظهار داشت: بحث ادبیات کودکان و نوجوانان و تفاوت های بین آن، یکی از مسائلی است که اخیرا از آن غفلت شده است.
وی با بیان اینکه تاکنون مسئله ادبیات کودک و نوجوان در کشورمان مغفول مانده است، اضافه کرد: معمولا ادبیات کودک و نوجوان در نظرسنجی ها، پژوهش ها، سیاستگذاری ها و آمار و ارقام باهم خلط می شوند و نتیجه آن چنین می  شود که وقتی بحثی در مورد ادبیات کودک و نوجوان می کنیم، انگار از یک نوع ادبیات صحبت می کنیم در صورتی که ادبیات کودک با ادبیات نوجوان متفاوت است.  

کاموس ادامه داد: نوع ادبیات و نوع نگارش کتاب های خردسالان و دانش آموزان دوره پیش دبستان با نوع ادبیات کودکان، نوجوانان و بزرگسالان متفاوت است. نویسنده کتاب «نخل بهشتی» بیان کرد: یک نویسنده در نگارش کتاب های خود نمی تواند برای تمامی گروه های سنی یک نوع مطلب بنویسد، زیرا نوشتن برای دانش آموزان دوره پیش دبستان با نوشتن برای گروه سنی نوجوان بسیار متفاوت است. وی با بیان اینکه تفاوت ادبیات کودک با ادبیات نوجوان بر اساس نوع مخاطب مشخص می شود، اضافه کرد: بدون تردید،  نیازها و خلاقیت کودکان با نیازهای نوجوانان بسیار متفاوت است. کاموس ادامه داد: هم اکنون کشورمان در حوزه ادبیات نوجوان و ادبیات خلاق، بسیار فقیر است به طوریکه رمان نوجوان رو به اهتزاز بوده و عمر زیادی از آن باقی نمانده است.  

نگارنده کتاب «نیایش نسل سرخ» بیان کرد: کانون پرورش و فکری کودکان و نوجوانان سعی بر آن دارد تا رمان نوجوان را احیا کند. وی اضافه کرد: یکی از دستاوردهای ادبیات کشورمان رمان نوجوان در دهه 60 بود زیرا نویسندگان بسیاری همانند محمد رضا سرشار، فریبا کلهر، محمد رضا بایرامی، خسرو باباخانی و فریدون عمو زاده خلیلی به نوشتن رمان نوجوان پرداختند و این، از دستاوردهای ادبیات ملی کشورمان شد.
کاموس ادامه داد: متاسفانه تاکنون از دستاورد های نویسندگان رمان کودک و نوجوان خوب حراست و حمایت نشده است به همین دلیل ناشر ترجیح می دهد به ترجمه و چاپ این رمان ها پرداخته و یا اینکه سراغ ادبیات غیرداستانی همانند دایرهالمعارف ها، لغت نامه ها و کتاب های علمی و آموزشی و داستان های علمی و تخیلی برود. خالق اثر «آسیب شناسی کتاب های دینی کودکان و نوجوانان» در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا کشورمان در حوزه رمان نوجوان ضعیف شده است، بیان کرد: علل این ضعف به سیاستگذاری های نادرست غیردولتی، سیاستگذاری بخش خصوصی و ناشران مربوط می شود. وی با بیان اینکه انسان شناسی در ایران ضعیف و مهجور است، اضافه کرد: متاسفانه در کشورمان نوجوان به عنوان یک دوره هویتی از انسان، شناخته شده نیست چرا که ما در روانشناسی، انسان شناسی و جامعه شناسی نوجوان ضعیف هستیم.
کاموس ادامه داد: شناخت ما از نوجوان، شناخت کاملی نیست چرا که نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان در این دهه اخیر موفق نشدند در خصوص رمان این قشر از افراد جامعه، کار در خوری خلق کنند. وی با بیان اینکه آثار ادبیات نوجوان در بین اقشار مردم کمتر شناخته شده است، افزود: هم اکنون تعداد نویسندگانی که برای گروه سنی نوجوان فعالیت می کنند، بسیار کم است زیرا تاکنون برای این قشر از افراد جامعه کتاب های داستانی و غیرداستانی با کیفیت نوشته، چاپ و ترجمه نشده است. کاموس اضافه کرد: کشورمان در حوزه رمان نوجوان ضعیف بوده; یعنی به نسبت دهه 60 ، شاهد خلق اثری قوی برای نوجوانان نبوده است.  

نویسنده کتاب «مبانی زندگینامه داستانی» عنوان کرد: متاسفانه بیشتر نویسندگانی که در قالب ادبیات کودک و نوجوان به نگارش کتاب  می پردازند با مخاطبان خود ارتباط تنگاتنگی ندارند که این امر باعث تولید انبوه آثار کم کیفیت و بی محتوا در بازار کتاب می شود. نگارنده اثر «نیایش نسل سرخ» عنوان کرد: تمام نویسندگان خوب ادبیات کودک و نوجوان دهه 30 تا 60 همانند صمد بهرنگی، محمود کلیمی، محمد رضا سرشار، مصطفی رحماندوست و فریدون عموزاده خلیلی از دل آموزش وپرورش بیرون آمدند و به نوعی چندین سال، سابقه تدریس در مدارس را داشتند. وی اضافه کرد: متاسفانه هم اکنون نویسندگان با دانش آموزان و نوجوانان ارتباط تنگاتنگ ندارند و نقطه اتصالی بین آنها دیده نمی شود همچنین، پشت میز نمی توان برای نوجوانان رمان نوشت کما اینکه با تماشای نوجوانان کوچه و خیابان هم نمی شود برای آنها اثری را خلق کرد.  

کاموس ادامه داد: در دهه گذشته برخی از نویسندگان برای نوجوانان به نگارش کتاب پرداختند مثل ادبیات سوسیالیستی دهه 50 که در حوزه کودک و نوجوان از طریق کانون پرورش و فکری کودک و نوجوان برای این قشر از افراد جامعه خلق شد اما به دلیل اینکه آنها فقط به نوجوانان می نگریستند و نوع نگارش کتاب هایشان ویترینی و تزئینی بود ادبیاتشان پایدار نماند. وی اضافه کرد: با اینکه نویسندگان دهه 50 صاحب نام و مطرح بودند اما می بینیم که نویسندگان جوان تری که از دل آموزش وپرورش بیرون آمدند و ارتباط مستقیم با نوجوانان داشتند، ادبیاتشان پایدار و هنوز تجدید  چاپ می شود.  

کاموس با بیان اینکه تفاوت ادبیات کودک با نوجوان در تفاوت  هویتی کودک و نوجوان است، عنوان کرد: دوره نوجوانی برای این افراد دوره شناخت جهان است چرا که او می خواهد بداند که به کجا آمده و به کجا می رود و اطرافش چه اتفاقی می افتد و همیشه سوالاتی برای او مطرح می شود. وی دوره مسئله دار شدن انسان را دوره نوجوانی دانست و افزود: تفاوت های دوره نوجوانی مغایر با دوره کودکی است زیرا دوره کودکی دوران آشنایی با هستی و خودشناسی بوده اما دوره نوجوانی دوره شناخت انتزاعی دنیا است.  

خالق اثر «کار امروز را به فردا مینداز» بیان کرد: ادبیات داستانی نوجوان در نیمه دوم دهه 70 به این سو به سمت ابتذال رفته و اگر اسم چند نویسنده از جمله حمید رضا شاه آبادی، حمید رضا برایمی، فرهاد حسن زاده و فریبا کلهر را مستثنی کنیم نام دیگری را در عرصه رمان نوجوان نمی یابیم. وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه گروه های سنی چگونه انتخاب شده اند، ادامه داد: در تفکیک گروه های سنی 3 دیدگاه وجود دارد; در دیدگاه نخست اصلا چنین تقسیم بندی هایی را قبول ندارند و دیدگاه دیگر تقسیم بندی ها را قبول دارند و دیدگاه سوم کسانی هستند که فی مابین هستند که معتقدند تقسیم بندی ها را به صورت کاربردی می پذیرند.  

کاموس با بیان اینکه یک کودک از صفر سالگی نیز کودک است، اضافه کرد: از صفر سالگی; یعنی پیش از تولد کودک، چند ماهگی و یک سالگی به بالا برای کودکان، آثار های متعددی وجود دارد. وی با بیان اینکه برخی از نویسندگان به تالیف و ترجمه کتاب های ادبی برای جنین دوره بارداری پرداختند، ادامه داد: قصه هایی که مادر در دوران بارداری برای جنین می خواند بر روی رشد نوزاد تاثیر گذار است. نویسنده کتاب «نخل بهشتی» عنوان کرد: برخی از کارشناسان معتقدند که این مخاطب است که اثر را انتخاب می کند و هدف گذاری نویسنده، تعیین کننده نیست.  

وی در خصوص برخی آثار دارای مخاطبان چندگانه، اضافه کرد: آثار بسیاری در دنیا به چاپ رسیده است، مثل اثر نویسندگانی همانند ژول ورن و دیکنز که با استقبال نوجوانان و کودکان قرار گرفته است و برخی از آثار که اخیرا دارای مخاطبان چندگانه هستند، مثل آثار نرگس آبیار و نظر آهاری;  یعنی هم کودکان و نوجوانان و هم بزرگسالان آن آثار را می پسندند و در واقع این کتاب ها مخاطبان 2 و 3 گانه دارند. کاموس با بیان اینکه نوع تقسیم بندی ها بستگی به نوع نظام رسمی کشورمان دارد، ادامه داد: یکی از نظام های کشورمان وزارت آموزش و پرورش است که مخاطبان را به گروه سنی پیش دبستان، دبستان، راهنمایی و دبیرستان تقسیم کرده و نظام دیگر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که مخاطبان را به گروه های سنی الف تا ه- تقسیم بندی می کند.  

منبع: روزنامه شاپرک

یک خاطره: دختری که دنیا را برای پنج دقیقه ساکت کرد

 سخنرانی سورن سوزوکی دختر ۱۲ ساله در اجلاس زیست محیطی ملل متحد (سال ۱۹۹۲ برزیل): 
 
سلام من سورن سوزکی هستم و از طرف اکو (؟) یک سازمان حفاظت از محیط زیست کودکان صحبت می کنم. ما گروهی کودک دوازده و سیزده ساله هستیم که می خواهیم منشا اثری باشیم. ونسا، مورگن و میشل و من. ما پول لازم برای سفر به اینجا رو خودمان فراهم کردیم، تا پنج هزار مایل سفر کنیم و به اینجا بیاییم تا به شما بزرگسالان بگوییم که شما باید روشهای خود را تغییر دهید.  

امروز و در این مکان، من هیچ هدف پنهانی ندارم و فقط برای آینده ام می جنگم، باختن آینده ام مثل باختن در انتخابات یا از دست دادن چند واحد از شاخص ارزش بورس نیست، من از طرف تمام نسلهای آینده صحبت می کنم. من اینجا از طرف کودکان گرسنه در سرتاسر دنیا صحبت می کنم که فریادهایشان به گوش کسی نمی رسد. من اینجا از طرف تمام حیوانات بیشماری صحبت می کنم که در حال مرگ و انقراض هستند چون دیگر جایی برای زندگی ندارند. من می ترسم که به زیر نور خورشید بروم، به دلیل وجود سوراخ در لایه اوزون. من می ترسم که نفس بکشم، چون نمی دانم که چه مواد شیمیایی در هوا هستند. قبلا با پدرم در شهرم، ونکوور، به ماهیگیری می رفتم تا همین چند سال قبل که ما متوجه شدیم که ماهی ها سرطان دارند. و امروز می شنویم که حیوانات و گیاهان منقرض می شوند، هرروزه، و برای همیشه از روی کره زمین ناپدید می شوند. در طول زندگی ام گله های حیوانات وحشی و جنگلهای حاره ای و پرندگاه رنگانگی را شاهد بوده ام که فکر نمی کنم در زمان کودکان من باقیمانده باشند که آنها هم شاهدشان باشند.  

آیا شما هم وقتی همسن من بودید باید که نگران این موارد می بودید؟ تمام این اتفاقات در برابر چشمان ما رخ می دهند و ما طوری رفتار می کنیم که انگار تمام وقت دنیا را در اختیار داریم، و تمام راه حلها (ی این مشکلات) را می دانیم. من تنها یک کودک هستم و تمام راه حلها را نمی دانم، ولی می خواهم شما هم بدایند که شما نیز (تمام راه حلها را) نمی دانید. شما نمی دانید که چگونه می توان سوراخ های لایه اوزون را ترمیم کرد، شما نمی دانید که چگونه می شود ماهی آزاد را به رود خشک شده برگرداند،و شما نمی توانید حیواناتی را اکنون منقرض شده اند برگردانید و شما نمی توانید جنگلهایی را برگردانید که روزی در جایی که امروز بیابان است می روییدند. اگر نمی دایند که چگونه ترمیمش کنید، خواهش می کنم که به آسیب رساندن به آن (محیط زیست) خاتمه دهید. اینجا شما شاید نمایندگان کشورتان، اهل تجارت، خبرنگار یا سیاستمدار باشید، اما همه شما، پدران و مادران شما، برادران و خواهرانتان، عمو ها و عمه هایتان، فرزند کسی هستید.  

من فقط کودکی هستم، ولی می دانم که همه ما اعضای یک خانواده هستیم، خانواده ای متشکل از پنج میلیارد نفر هستیم، در واقع متشکل از سی میلیون گونه (جاندار) هستیم و مرزها و حکومتها هرگز این (واقعیت) را تغییر نخواهند داد. من کودکی بیش نیستم ولی می دانم که در این قضیه ما باید همه دست به دست هم بدهیم و به عنوان یک دنیای متحد و واحد و برای نیل به یک هدف واحد، عمل بکنیم. با وجود خشمم، نابینا نیستم، و با وجود ترسم از این نمی ترسم که به دنیا بگویم که چه احساسی دارم.  

در کشور من، ما زباله بسیار زیادی تولید می کنم، ما می خریم و دور می اندازیم، می خریم و دور می اندازیم، با این وجود کشورهای شمالی از کمک به کشورهای نیازمند خودداری می کنند، حتی وقتی که ما بیشتر از احتیاجمان در اختیار داریم از قسمت کردن آنها با بقیه هراس داریم، ما می ترسیم که قسمتی از ثروتمان را در اختیار بقیه قرار دهیم. در کانادا ما زندگی مرفهی داریم، با آب و غذا و سرپناه فراوان. ما ساعت مچی، دوچرخه، کامپیوتر و تلویزیون داریم. خواندن لیست اموال ما می تواند برای دو روز ادامه پیدا بکند. دو روز قبل، اینجا در برزیل، ما شگفت زده شدیم وقتی که با کودکانی مواجه شدیم که در خیابان ها زندگی می کنند، یکی از این کودکان به ما گفت: "کاشکی من ثروتمند بودم، و اگر ثروتمند بودم به تمام کودکان خیابانی، غذا، پوشاک، دارو، سرپناه و عشق و محبت می دادم. "
منبع: انجمن حمایت از حقوق حیوانان

انتخاب کفش مناسب برای کودک

 

وقتی تصمیم می گیرید که فرزندتان را به گردش ببرید، باید علاوه بر انتخاب لباس مناسب کفش مناسبی نیز انتخاب کنید تا از آسیبها جلوگیری کنید. کودکان سریع ترازانتظار رشد می کنند و پاهای آنها نیز از این روند مستثنی نیستند.  از آنجایی که خرید کفش برای کودکان یک کار مکرر است، ‘انجمن پزشکی اطفال آمریکا’ چند توصیه بهداشتی را در زمینه انتخاب کفش برای کودکان ارایه داده است.  

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، اول اطمینان یابید که قسمت پشت کفش که از پاشنه پا محافظت می کند از جنس سخت تهیه شده باشد و کفش دارای یک کفی قابل انعطاف و در زیر آن یک لایه نرم باشد که از قوس کف پا به خوبی حمایت کند .
کفش را زمانی اندازه کنید که کودک ایستاده است و وزن خود را بر روی پاهایش انداخته است.
اجازه دهید که به اندازه پهنای یک انگشت میان نوک انگشتان پا و جلوی کفش فاصله وجود داشته باشد تا کودک به راحتی بتواند انگشت های خود را تکان دهد.
همچنین از کودک بخواهید در اطراف فروشگاه راه برود و درباره اندازه، راحتی کفش از او سوال و توجه کنید که پس از درآوردن کفش فشاری به پای وی وارد نشود.
مطمئن شوید که کفش در ناحیه پاشنه از پای کودک درنمی آید. 
 

بیشتر کودکان تا زمانی که دست کم ۶ تا ۸ هفته از راه رفتن شان گذشته باشد، نیازی به کفش ندارند و حتی پس از این زمان، کفش برای کودک، بیشتر برای محافظت از اشیای تیز، مواد کثیف و مانند اینها هنگام گردش در پارک یا بازار است.

 در محیط مناسب، پابرهنه بودن بهترین راه برای آموختن راه رفتن به وسیله کودک است، زیرا می تواند چیزهایی را که پاهایش لمس می کند، احساس کند.

کفش باید اندازه پای کودک باشد، نه خیلی گشاد و نه خیلی تنگ و به خصوص باید جای کافی برای پنجه پای کودک داشته باشد. به این خاطر به دنبال کفش های با پنجه پهن باشید تا پنجه پای کودک به راحتی درون آن حرکت کند. کف کفش باید نرم و انعطاف پذیر باشد مانند اسنیکرز. کفش های نرم و بدون کف لغزنده سبک بوت می تواند به محافظت و گرم نگه داشتن پای کودک در آب و هوای سرد کمک کند.

در ۵، ۶ سال اول زندگی، کفش کودک را با دقت انتخاب کنید. بهتر است کودک یک جفت کفش خوب داشته باشد تا دو جفت کفش باکیفیت پایین. اگر کودک شما به طور مکرر کفش هایش را درمی آورد، ممکن است کفش هایش ناراحت باشد. به نشانه های فشار کفش روی پا مثل تاول، قرمزی یا پینه روی پاها توجه داشته باشید. و اگر کف پای کودک تان صاف است، پزشک ممکن است استفاده از کفی های درون کفش یا بالشتک درون کفش را تجویز کند.

بهتر است که کودکتان را به یک کارمند باتجربه برای اندازه کردن کفش بسپارید. پای کودک تا حدود ۶ سالگی کاملا شکل نگرفته است. استخوان ها، رباط ها، عضله ها و تاندون ها نرم هستند و به آسانی تحت کشش قرار می گیرند. کفش های بیش از حد تنگ به پای کودک آسیب می رساند.

کفش های بنددار بهتر از کفش های سگگ دار یا چسبی هستند زیرا بیشتر از پا محافظت می کنند. پا نزدیک انگشتان پا خم می شود و کفش نیز باید این گونه باشد. ببینید کف کفش به راحتی خم می شود یا نه.

کفش کودک باید در محل قرار گرفتن پاشنه پا محکم باشد. اگر صندل برای کودک می خرید، باید دور پاشنه داشته باشد. هنگام خرید کفش اگر کناره های عقب کفش را در دست بگیرید، نباید بتوانید دو طرف آن را به هم برسانید یا پاشنه کفش را به عقب خم کنید.

کفش را روی یک سطح صاف بگذارید و به آن نگاه کنید. کف برخی از کفش ها قوس دار است. کفش کودک نباید کف قوس دار داشته باشد.

کفش کودک را براساس مارک انتخاب نکنید. کفش های گران قیمت همیشه بهتر نیستند. کفش کودک را براساس نکاتی که در بالا ذکر شد، انتخاب کنید.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، به سایز مناسب کفش هنگام خرید توجه کنید. پای کودکان تا ۲ سالگی هر سال ۴ سانتی متر رشد می کند و از ۲تا ۵ سالگی، سالی یک سانتی متر رشد می کند. بهترین کار برای تشخیص سایز مناسب، اندازه گیری پای کودکان است. پای او را روی زمین بگذارید و با متر اندازه بزنید. بعد از انتخاب سایز مناسب کفش، آن را پای کودک کنید و به او بگویید پایش را به جلو فشار دهد تا جایی که شست او به نوک کفش برسد. اگر توانستید انگشت اشاره تان را پشت پای او فرو کنید، یعنی کفش برای او بزرگ است.

در انتها توصیه می کنیم هنگام نخستین تلاش ها برای ایستادن کودک بگذارید پاهایش در تماس مستقیم با زمین باشد. در واقع پاهای برهنه این مزیت را دارند که کودک بهتر می تواند حرکاتش را احساس کند و انگشتان راحت تر روی زمین به هم نزدیک می شوند. 

منبع: سایت پزشکان بدون مرز

دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان

 دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان سازمان ناسودبر و مستقلی است که در سال ۱۹۵۳ از سوی یلا لپمن، به‌ منظور بهبود کیفیت کتاب‌های کودکان و نوجوانان، گسترش کتابخانه‌های مربوط به آن ها، و ایجاد تفاهم میان نسل جوان کشورهای مختلف از طریق کتاب، در شهر زوریخ سوئیس بنیان نهاده شد. 

پس از پایان جنگ جهانی دوم، لپمن اقدام به گردآوری کتاب‌های برجسته کودکان و نوجوانان از سراسر جهان کرد که در ۱۵ دسامبر ۱۹۴۸ منجر به تشکیل کتابخانه بین‌المللی جوانان مونیخ در مونیخ گردید. این کتابخانه نخستین مرکز بین‌المللی برای پژوهشگران و دست‌اندرکاران ادبیات کودکان بوده است، اکنون یکی از مهم ترین کتابخانه های تحقیقاتی بین المللی جهان به شمار می آید. پس از تشکیل کتابخانه مونیخ، در همایشی که در مونیخ با موضوع "تفاهم بین‌المللی از طریق کتاب‌های کودکان" برگزار شد، نخستین گام در جهت تأسیس دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان برداشته شد. 

از جمله هدف های این دفتر عبارت است از: کمک به ارتقا و تفاهم بین‌المللی از طریق کتاب‌های کودکان؛ فراهم آوردن امکان دسترسی کودکان جهان به کتاب‌های هنری و ادبی ارزشمند، تشویق ناشران به انتشار و توزیع کتاب‌های خوب برای کودکان به ویژه در کشورهای در حال توسعه؛ آموزش دست‌اندرکاران ادبیات کودکان و نوجوانان؛ ایجاد انگیزه‌های تحقیق و دانش‌پژوهی برای نسل جوان. در ادامه پنج دهه فعالیت های پیشرو IBBY دفتر مجموعه ی تازه ای از فعالیت ها و برنامه ها را بر پایه ی اندیشه هایی که بنیان گذاری شده در دست اجرا دارد. 

چارچوب این پروژه های جدید "هر کودکی حق دارد به کتاب دسترسی داشته باشد" است. بر این اساس هدف دفتر این است که هر کودکی در هر کجای دنیا به کتاب ها دسترسی داشته باشد و شانس این را داشته باشد که به معنای واقعی به یک خواننده ی کتاب تبدیل شود. IBBY این را از حقوق بنیادی و دروازه ای به سوی توانمندی هر کودک می داند. برای رسیدن به این هدف تنها سواد کافی نیست بلکه نیازمند آن است که کودکان به خوانندگانی مادام العمر تبدیل شوند، کسانی که توانایی اندیشیدن به شیوه ی انتقادی را داشته باشند و فعالانه در فعالیت های اجتماعی شرکت کنند. در برابر عوام فریبی مقاومت کنند، جهان را درک کنند، خود را بشناسند و دیگران را بشناسند.  

دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان بر این باور است که بهترین راه برای رسیدن به این هدف دسترسی کودکان به بهترین های ادبیات است؛ ادبیاتی شگفتی آور با تصویرهای زیبا که حقیقت زندگی کودکان را بازگو کند. اما تاکید اصلی IBBY بر دسترسی داشتن کودکان به ادبیاتی که در کشور خودشان پدید آمده و بازتاب دهنده ی زندگی خود این کودکان است. کتاب ها باید آینه ی تمام نما زندگی آن ها و پنجره ای به سوی زندگی دیگران باشد. بر این اساس دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان با کمک هیدو یامادا تولید کننده ی عسل ژاپنی پروژه هایی را برای تقویت و گسترش توانایی محلی تولید کتاب با کیفیت بالا و ترویج کتابخوانی اجرا می کند. از سال ۲۰۰۵ صندوق IBBY - یامادا برنامه ی ۵ ساله ای را آغاز کرده است که شامل برگزاری کارگاه هایی درباره ی انتشار کتاب، نویسندگی، تصویرگری و کتابداری در کشورهایی که در زمینه ی نشر کتاب کودک فعالیتی ندارند یا فعال نیستند است. در پی اهداف دسترس پذیر کردن کتاب برای همه ی کودکان به عنوان یک حق و تحت تاثیر تجربه های بانکو دلیبر در ونزوئلا و پروژه هایی که در پی فاجعه ی سونامی در جنوب شرقی آسیا اجرا شد این دفتر پروژه ی صندوق IBBY برای کودکان در بحران را آغاز کرد. این فعالیت یادآور اصلی است که یلا لپمن آن را پایه ی فعالیت های دفتر قرار دارد؛ چیزی که امروزه کتابدرمانی نامیده می شود.  

دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان از طریق شعبه‌های ملی در کشورهای مختلف فعالیت می‌کند. در برخی کشورها، شعبه ملی دفتر بین‌المللی تنها گروه فعال در زمینه ادبیات کودکان است. این شعبه‌ها شامل سازمان‌ها، انجمن‌های ملی، و گاه افرادی است که در سطح ملی و بین‌المللی جهت ارتقا کیفیت کتاب‌های کودکان و نوجوانان فعالیت دارند و توسط دبیرخانه دفتر، که در حال حاضر در شهر بازل (سوئیس) قرار دارد، هدایت می‌شوند. 

درآمد این دفتر از حق عضویت شعبه‌های ملی و حمایت‌های مالی مستقل تأمین می‌شود. این دفتر در حال حاضر ۷۲ عضو در سراسر جهان دارد و طبق اساسنامه آن، هر کشوری می‌تواند به‌عضویت آن در آید. اعضای دفتر باید از طریق شعبه ملی در هر کشور فعالیت کنند. درصورتی که این امکان نباشد، دفتر بین‌المللی در آغاز، عضویت شخصی می‌پذیرد، اما آن عضو باید برای تشکیل یک شعبه تلاش کند.جدیدترین اعضا این دفتر هاییتی، گوتمالا، زامبیا و زیمباوه است. 

شورای‌ کتاب‌ کودک شعبه ملی این دفتر در ایران است که در سال ۱۳۴۳ به‌عضویت آن در آمده است. مهم‌ترین فعالیت‌های این دفتر عبارتند از: "کنگره دوسالانه ادبیات کودکان"، که از سال ۱۹۵۳ هر دو سال یک‌بار در کشورهای عضو برگزار می‌شود. موضوع این کنگره‌ها ادبیات نسل جوان عصر حاضر، جنبه‌های کمی و کیفی گسترش و توزیع کتاب کودک، و آموزش و پرورش کودکان است. از دیگر فعالیت های این دفتر جایزه هانس کریستیان اندرسن معتبرترین جایزه بین‌المللی ادبیات کودکان و نوجوانان، که به نوبل کوچک نیز شهرت دارد. 

دوم آوریل، هر سال همزمان با سالروز تولد هانس کریستیان اندرسن، به‌عنوان "روز جهانی کتاب کودک" اعلام شده و مراسمی نیز به‌منظور ایجاد علاقه به مطالعه و جلب نظر نسبت به کتاب‌های کودکان در کشورهای مختلف برگزار می‌شود. این روز در سال ۱۹۷۵ بنا به پیشنهاد یلا لپمن آغاز گردید. این دفتر، همه‌ساله، مسئولیت تهیه پیام و پوستر مخصوص آن را به یکی از شعبه‌های ملی خود می‌سپارد. یکی از نویسندگان برجسته کتاب‌های کودکان آن کشور مسئولیت نوشتن پیام برای کودکان و نوجوانان جهان را برعهده دارد و یکی از مصوران برجسته همان کشور نیز به‌مناسبت این روز، پوستری را، با الهام از متن پیام، طراحی می‌کند. در ایران، با توجه به اینکه روز دوم آوریل برابر سیزدهم نوروز است، هفته کتاب کودک از ۱۴ تا ۲۰ فروردین برگزار می‌گردد. از سال ۱۳۴۹، این روز در ایران به ‌رسمیت شناخته شد و همه وزارتخانه‌ها و سازمان‌هایی که دست‌اندرکار تهیه کتاب و توسعه کتابخوانی در ایران هستند برنامه‌های خاصی در این زمینه تنظیم و اجرا می‌کنند. از ایران، شورای کتاب کودک در سال‌های ۱۳۵۵/۱۹۷۶ و ۱۳۷۲/۱۹۹۳ عهده‌دار تهیه شعار، پیام، و پوستر این روز برای جهانیان بوده است. شعار و پیام سال ۱۳۵۵ به‌وسیله محمود کیانوش نوشته شد و پوستر توسط پرویز دیبایی طراحی گردید. شعار و پیام سال ۱۳۷۲ به‌وسیله مهدخت کشکولی نوشته شد و پوستر آن را نورالدین زرین‌کلک طراحی کرد. دفتر بین‌المللی در بزرگ‌ترین و معتبرترین "نمایشگاه جهانی کتاب‌های کودکان و نوجوانان" که از سال ۱۳۴۲/۱۹۶۴ همه‌ساله از ۱۸-۲۱ فروردین در بولونیای ایتالیا برگزار می‌شود، حضور فعال دارد. در این نمایشگاه، تقریباً همه کشورهای تولیدکننده کتاب‌های کودکان شرکت دارند و جوایزی نیز به بهترین تصویرگران کتاب‌های کودک و نوجوان و ناشران آنها اهدا می‌گردد. از دیگر فعالیت های دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان بنیانگذاری "مرکز اسناد کتاب‌های کودکان و نوجوانان معلول"، را در سال ۱۹۸۵ در نروژ با پشتیبانی یونسکو می توان نام برد. 

 "دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان"، با همکاری روزنامه ژاپنی آساهی شیمبون اعطای "جایزه آساهی برای ترویج خواندن" را از سال ۱۹۸۷ (از زمان برگزاری بیستمین کنگره ادبیات کودکان در توکیو) برعهده دارد. مبلغ این جایزه یک میلیون ین است که سالانه از سوی روزنامه آساهی به گروه یا مؤسسه‌ای که نقش مؤثری در ترویج و گسترش کتابخوانی میان کودکان و نوجوانان ایفا کند داده می‌شود. فهرست افتخار دفتر منتخبی از کتاب‌های ممتاز و جدید کشورهای عضو دفتر بین‌المللی است که هر دو سال یک‌بار برای ترجمه و چاپ به‌ زبان‌های دیگر معرفی می‌گردد. عناوین کتاب‌ها توسط شعبه‌های ملی انتخاب می‌شود. هر شعبه ملی حق دارد هربار فقط یک نویسنده، یک تصویرگر، و یک مترجم را نامزد فهرست افتخار کند. کتاب‌های رسیده در غرفه بین‌المللی دفتر، در محل نمایشگاه جهانی کتاب کودک در بولونیای ایتالیا به ‌نمایش گذاشته می‌شود. "کارگاه‌ها و همایش‌های مشترک از سوی دفتر بین‌المللی کتاب و یونسکو برای کشورهای در حال توسعه"، در زمینه نویسندگی، تصویرگری، تولید، نشر، توسعه، و توزیع کتاب‌های کودکان برگزار می‌شود، که تاکنون در کشورهای کاستاریکا، کنیا، آرژانتین، غنا، مکزیک، کلمبیا، مالی، مصر،فلسطین و شمار دیگری از کشورها برگزار شده است. این دفتر با یونسکو، یونیسف، کمیته بین‌المللی کتاب، فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری (ایفلا)، انجمن بین‌المللی مطالعه، بی‌ینال تصویرگری براتیسلاوا، مرکز فرهنگی آسیا برای یونسکو، و کتابخانه بین‌المللی جوانان همکاری دارد. دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان از سال ۱۹۶۳ فصلنامه ای تخصصی با عنوان "بوک برد" منتشر می کند. این فصلنلمه دارای مقالات متعدد، نقد و بررسی آثار، و اخبار مربوط به فعالیت‌های ملی و بین‌المللی و جوایز است که با همکاری شعبه‌های ملی، مؤسسه‌های پژوهشی، استادان و کارشناسان هنر و ادبیات کودکان منتشر می‌شود و از مهم‌ترین مجلات بین‌المللی در زمینه ادبیات کودکان است.

 منبع: IBBY  به نقل از کتابک